Gerard ter Borch (II)

Gerard ter Borch leerde het schildersvak van zijn vader, Gerard ter Borch de Oude, een hoge ambtenaar, maar ook een amateur-kunstschilder. Drie van zijn kinderen leerde hij schilderen en tekenen. Zijn dochter Gesina ter Borch legde in haar albums talrijke familiegebeurtenissen vast; zijn zoon Moses was eveneens een getalenteerd schilder, maar nam in 1667 dienst op de vloot en stierf bij de tocht naar Chatham.

Gerard ging in 1633 in Haarlem werken in het atelier van Pieter de Molijn. Zijn landschappen werden door Ter Borch van figuren voorzien. In 1635 trok hij naar Engeland en bracht een bezoek aan zijn oom. Nadat deze gestorven was aan de pest, keerde Gerard terug naar Zwolle. Hij reisde naar Italië, maar bezocht mogelijk ook Frankrijk en de Zuidelijke Nederlanden. In 1640 woonde hij in Rome.

In 1645 kwam hij terug in Holland en vestigde zich in Amsterdam. In 1646 vergezelde hij de Amsterdamse diplomaat Pauw naar Münster en schilderde een van zijn beroemdste stukken: "De vredesconferentie tussen Holland en Spanje". Voor dat werk vroeg hij zoveel geld, dat het hem niet lukte het te verkopen. Een van de Spaanse diplomaten, genaamd Peñeranda nam hem mee naar Spanje, waar hij onder andere Philips IV van Spanje schilderde. In 1654 was hij terug in de Republiek.

In de jaren vijftig richtte Ter Borch zich op de genreschilderkunst. Op deze genrestukken zijn met mensen (soldaten) in hun dagelijkse omgeving te zien, die in onderlinge, soms in een mysterieuze of amoureuze onderlinge verhouding tot elkaar staan. Het genre is ontwikkeld door de Amsterdamse schilders Pieter Codde en Willem Duyster.

In de jaren zeventig liet het stadbestuur van Deventer zich door Ter Borch vastleggen op het doek, De magistraat van Deventer uit 1667. Hiervoor werd 1995 gulden betaald. Bovendien ontving Ter Borch het volledige Burgerrecht, wat hij tot dan toe voor de helft bezat. Het schilderij kwam in de raadszaal te hangen.

Caspar Netscher was zijn leerling. Samen met hem vervaardigde hij negen van de tien portretten van de familie Craeyvanger. Ook Gabriël Metsu, Frans van Mieris, Pieter van Anraedt en Eglon van der Neer zijn door het werk van Ter Borch beïnvloed. Ter Borch ligt begraven in de Grote of Sint-Michaëlskerk in Zwolle.[1]

Tussen 1954 en 1969 reikte de Provincie Overijssel een kunstprijs uit die naar hem vernoemd was, de Geraert ter Borchprijs.

• Hollandse School
• Lijst van schilders uit de barok

• Arthur K. Wheelock Jr. (e.a.), Gerard ter Borch, Zwolle 2004.
• Alison McNeil Kettering, Gerard ter Borch en de Vrede van Munster, Den Haag en Zwolle 1998.

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Gerard ter Borch II op Wikimedia Commons.