Gedenkteken voor Jacob Jordaens

Jacob Jordaens (1593-1678) was een 17e-eeuws barokschilder in Antwerpen. Van huis uit katholiek, bekeerde hij zich tot het protestantisme. Omdat in de Zuidelijke Nederlanden in die tijd geen protestantse begraafplaatsen waren, werd hij begraven in de hervormde kerk van Putte, in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De kerk werd in 1794 door Franse republikeinen verwoest.[2] In 1829 werden de fragmenten van Jordaens' grafzerk teruggevonden.[3] In 1845 werd de zerk samen met de grafstenen van de schilders Adriaen van Stalbemt (1580-1662) en Guilliam de Pape (1600-1674) gerestaureerd onder leiding van Pierre Cuypers[4] en binnen een hekwerk geplaatst.

C.E. Ebbinge Wubben, rijksontvanger in Putte, nam in 1875 het initiatief voor een nieuwe restauratie en pleitte daarbij voor de oprichting van een monument.[5] Het jaar erop werd een commissie gevormd, met vertegenwoordiging vanuit België en Nederland. Leden naast Ebbinge Wubben -inmiddels burgemeester van Vries- waren onder meer de Antwerpse burgemeester Léopold de Wael, schepen E. Allewaert, de schilder Jozef Israëls en oud-Eerste Kamerlid mr. De Jonge van Ellemeet.[6] De opdracht werd door de commissie gegund aan de Belgische beeldhouwer Jef Lambeaux. Lambeaux maakte een monument in neobarokke stijl, met een buste van Jordaens en portretmedaillons van Van Stalbemt en De Pape, waarin ook hun grafzerken werden opgenomen. Het gedenkteken werd onthuld op 22 augustus 1877, ten tijde van de feesten die in Antwerpen werden gehouden ter gelegenheid van de 300e geboortedag van Rubens. Burgemeester De Wael, voorzitter van de commissie, ontving bij de onthulling de versierselen van grootofficier in de Orde van de Eikenkroon, de avond daarvoor had De Jong van Ellemaat de Leopoldsorde ontvangen.[7] Het monument werd in de jaren 50 gerestaureerd.

Gedenksteen achterzijde van het monument

Atlant van het monument

Het met guirlandes versierde hardstenen monument heeft twee ingezwenkte vleugelstukken, waarin aan beide zijden atlanten zijn geplaatst.[8] Het wordt bekroond door een bronzen buste van Jacob Jordaens. Aan de zijkanten zijn portretmedaillons van Van Stalbemt en De Pape geplaatst, aan de voorzijde schildersattributen als een palet, penselen en papier, omgeven door een lauwerkrans. In het vierkante voetstuk zijn de grafzerken van Jordaens, Van Stalbemt en De Pape verwerkt.

Aan de achterzijde is een gedenksteen geplaatst[9] met de tekst:

DIT GEDENKTEEKEN OPGERICHT DOOR EENE COMMISSIE VAN BELGEN EN NEDERLANDERS TER NAGEDACHTENIS VAN J. JORDAENS A. VAN STALBEMT en G. DE PAPE OP DE PLAATS HUNNER GRAFSTEDEN UIT DE BIJDRAGEN VAN HET ANTWERPSCHE GEMEENTEBESTUUR EN VAN TALRIJKE VRIENDEN DER KUNST WERD ONTHULD DEN 22 AUGUSTUS 1877 TIJDENS DE FEESTEN BINNEN ANTWERPEN GEVIERD TER GELEGENHEID DER 300E VERJAARDAG VAN RUBENS GEBOORTEDAG

Het gedenkteken werd in 1971 als rijksmonument in het Monumentenregister opgenomen.[1]

• Lijst van rijksmonumenten in Putte

Zie de categorie Gedenkteken voor Jacob Jordaens van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.