Friedrich Julius Peter van Calker

Friedrich Julius Peter van Calker werd geboren in Bonn op 29 augustus 1841. Hij volgde aldaar voortgezet onderwijs aan het gymnasium. Een van zijn docenten was Ferdinand Zirkel wie van invloed was op de keuze van Van Calker om later geologie te gaan studeren. Na het voortgezet onderwijs begon hij aan deze studie. Hij studeerde aan de Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universiteit in Bonn en een universiteit in Berlijn. Hij promoveerde in 1863 in Bonn op het proefschrift De phaenomenis opticis, quae praebent crystalli sphati calcarii geminorum crystallorum ratione compositi vel polysynthetici. Dit proefschrift gaat over kleurverschillen die optreden bij calciettweelingen wanneer ze bestraald worden met gepolariseerd licht.

In 1864 ging hij aan de slag als assistent bij het physische kabinet van de Universiteit Leiden. Tevens was hij lector kristallografie. In 1866 verruilde hij deze positie voor een aanstelling als docent plant- en dierkunde en scheikunde aan de hogereburgerschool in Tilburg. Later maakte hij de overstap naar de hogereburgerschool in Arnhem waar hij uiteindelijk in 1874 onderdirecteur werd. In deze periode hield hij zich bezig met het analyseren van drinkwater. Hij werd in 1877 benoemd tot hoogleraar in de kristallografie, mineralogie, geologie, paleontologie en de fysische aardrijkskunde. Hij aanvaardde hetzelfde jaar dit ambt met de rede Het verband der mineralogische en geologische wetenschappen en haar gang van ontwikkeling tot den tegenwoordigen tijd.

Hij is mogelijk de eerste die in 1818 de landijstheorie in Nederland onder de aandacht bracht tijdens een lezing voor het Natuurkundig Genootschap in Groningen. (De eer van het eerste zijn is ook toegeschreven aan Hartog Heys van Zouteveen.)[1] Hij baseerde zich op het werk van Otto Martin Torell die in 1875 een lezing over het onderwerp had gegeven bij het Deutsche Geologische Gesellschaft waarvan Van Calker lid was.

Als hoogleraar was hij verantwoordelijk voor het in gebruik nemen van een nieuw leerboek over de fysische kristallografie. Hiermee droeg hij bij aan de hervorming van het geologisch onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ook schafte hij diverse gereedschappen zoals een tweecirkelige goniometer en kristalsnijder aan. Eerstgenoemde stelde hem in staat om van de nodige gesteente de kristalstructuur te beschrijven. Tevens zette hij zich in voor een groter laboratorium dat daarnaast een museum werd. Dit werd het Mineralogisch-Geologisch Instituut aan de Melkweg in Groningen. Hij heeft de collectie van het museum voor het grootste deel zelf opgebouwd. Pas later kreeg hij hulp.

Gedurende het collegejaar 1886-1887 vervulde hij de functie van rector magnificus. Zijn rectorale rede was getiteld De rol der drukking in de geologie. In 1908 werd zijn werk over de ondergrond van Groningen gepubliceerd. Hij heeft hiervoor vele boringen verricht en wordt gezien als één van zijn hoofdwerken. In 1911 volgde zijn emeritaat. Daarna zag hij tijd om zijn onderzoek over de verspreiding van kristallijne zwerfkeien in Groningen af te ronden. Hiervoor heeft hij gedurende zijn carrière vele monsters verzameld en onderzocht, onder andere uit Zweden en Finland.

Hij kwam op 16 juli 1913 in Groningen te overlijden.

• (1898). Onze hoogleeraren. Portretten en biografieën. Nijgh & van Ditmar, Rotterdam, p. 109.
• H.J. Veenstra (augustus 1990). Hoofdpersonen uit de geologie aan de R.U te Groningen, 1877 -1985 , Grondboor & Hamer, p. 78/79
• Profiel op Catalogus Professorum Academiae Groninganae
• H.G. Jonker (1914). Levensbeschrijving van Prof. Dr. F. J. P. van Calker, Delft