Frans Francken (II)
Frans Francken II (Antwerpen, 1581 – aldaar, 6 mei 1642), ook Frans Francken de Jongere genoemd, was een Zuid-Nederlands kunstschilder uit de barokperiode. Hij was lid van de familie Francken waarvan er elf tijdens de 16e en 17e eeuw actief waren als kunstschilder. In 1605 werd Frans Francken lid van het Antwerpse Sint-Lucasgilde en werd er later voorzitter van. Zijn oudste bekende doek is de Kruisiging in het Slot Belvedere te Wenen uit 1606.
Frans Francken (II)
| ||||
%2C_by_Willem_Hondius.jpg) | ||||
Frans Francken (II) (Willem Hondius) | ||||
| Persoonsgegevens | ||||
| Geboren | 1581, Antwerpen | |||
| Overleden | 6 mei 1642, Antwerpen | |||
| Beroep(en) | Kunstschilder | |||
| Oriënterende gegevens | ||||
| Stijl(en) | Barok | |||
| RKD-profiel | ||||
| ||||
Omwille van competitie tussen de leden van de familie en omdat enkele van hen dezelfde voornaam droegen, veranderden deze hun naam als schilder tijdens hun loopbaan. De Frans Francken (II) die hier wordt beschreven, was de derde zoon van Frans Francken (I) (1542-1616). Vandaar dat hij tot 1616 zijn werken signeerde als de jongere, vanaf 1630 tot aan zijn dood als de oudere. Zijn schilderijen zijn meestal van een klein formaat (kabinetstukken) en er is een tamelijk groot aantal te vinden in collecties op het Europese vasteland. Veel van zijn werken zijn historiestukken of werken met allegorische of Bijbelse thema's met de nadruk op de menselijke figuur. Hij voegde nieuwe onderwerpen toe aan de Vlaamse schilderkunst zoals genrestukken bevolkt door apen (later geïmiteerd door David Teniers) en galerijschilderijen, ook kunstkamerschilderijen genoemd die de welvaart van de eigenaar toonden via natuurlijke of artistieke schatten tegen een neutrale wand.
In zijn oeuvre spelen de ''spokereyen'' een speciale rol, werken die angst als thema hebben. Zes schilderijen en een aantal tekeningen jagen de kijker vrees aan door de terreur van de heksensabbat. Mensen van zijn tijd waren overtuigd dat mannen en vrouwen schaamteloze activiteiten opvoerden in geheime demonische verenigingen.[1]
Schilderstijl
In zijn stijl vinden kunstkenners voor het eerst de strijd terug tussen de oude tradities in de stijl van Bernard van Orley en Frans Floris, of van Pieter Bruegel de Oude en Maerten de Vos, die werden weggevaagd door Peter Paul Rubens. Alhoewel Francken iets meer vrijheid toonde, verloor hij weinig van de droge stijl van zijn voorgangers. Francken werkte vaak samen met andere kunstenaars, onder meer met Sebastiaen Vrancx, waarbij hij menselijke figuren toevoegde aan doeken van Tobias Verhaecht, Pieter Neeffs (I) en Abraham Govaerts. In zijn latere leven schilderde hij ook grote altaarstukken.
Hiëronymus Francken (I), Frans Francken (III) en Hiëronymus Francken (II) waren ook leden van de familie Francken.
Presentatie van de heilige tuniek aan Karel V
Dit schilderij van rond 1615 (zie afbeelding) toont de tuniek van Maria, een relikwie, op het ogenblik dat deze in de dom van Aken aan keizer Karel V werd getoond . De plechtigheid vond plaats in 1520 tijdens zijn kroning tot Rooms keizer. Het schrijn uit de 13e eeuw wordt nog tijdens 7-jaarlijkse processies (de volgende in 2021) door de straten van Aken gedragen.
Stamboom van de familie Francken
| Nicolaes Francken 1515–1596 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hieronymus Francken I circa 1540–1610 | Frans Francken I 1542–1616 | Ambrosius Francken I 1544–1618 | (Cornelis Francken) 1545-? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Isabella Francken | Thomas Francken 1574–na 1639 | Hieronymus Francken II 1578–1623 | Frans Francken II 1581–1642 | Ambrosius Francken II 1590–1632 | Hans Francken 1581–1624 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Frans Francken III 1607–1667 | Hieronymus Francken III 1611–na 1661 | Ambrosius Francken III 1614–1662 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Constantijn Francken 1661–1717 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Galerij
_(1581-1642)_-_Christus_op_weg_naar_de_Kalvarieberg_ontmoet_Veronica_(1615-1620)_-_Palais_des_Beaux_Arts_de_Lille_25-11-2010_13-54-19.jpg)
Christus, op weg naar de Kalvarieberg, ontmoet Veronica in het Museum voor Schone Kusten in Rijsel_(1581-1642)_-_Presentatie_van_de_heilige_tuniek_aan_Karel_V_-_Palais_des_Beaux_Arts_de_Lille_25-11-2010_13-54-19.jpg)
Presentatie van de heilige tuniek van Maria aan Karel V in het Museum voor Schone Kunsten in Rijsel
Galerij van een kunstverzamelaar
Triomftocht van Neptunus en Amphitrite_-_Kunstkabinet_met_schilderijtjes_-_MAS_30-05-2012_14-06-59.jpg)
Een kunstkabinet met schilderijtjes van Frans Francken (II) in het Museum aan de Stroom
Een kunstkamer - 1619
Het feest van koning Herodes, 1610, uit de collectie van The Phoebus Foundation_(1581-1642)_David_ontmoet_Abiga%C3%AFl_-_La_Boverie_Luik_23-08-2018.jpg)
David ontmoet Abigaïl in La Boverie
Literatuur
- Sint-Paulus-Info. Wetenschappelijk tijdschrift van de Sint-Paulusvrienden. Bouwstoffen voor de geschiedenis van de Antwerpse Sint-Pauluskerk. 72 nummers (1982 tot 2009).
- Sirjacobs Raymond. Antwerpen Sint-Pauluskerk en Schatkamer. Vijftig hoogtepunten (2008).
- Sirjacobs Raymond. Antwerpen Sint-Pauluskerk. Rubens en de Mysteries van de Rozenkrans (Nederlands, Frans, Duits, Engels) (2004).
- Sirjacobs Raymond. Sint-Pauluskerk Antwerpen. Historische Gids (tweede volledig herwerkte druk 2001).
 |
Zie de categorie Frans Francken (II) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Bronnen, noten en/of referenties
|