Fedde Schurer

De ouders van Fedde Schurer waren Bouke Schurer, knecht op een scheepshelling, en Grietje Wagenaar, dienstbode. Schurer volgde in Lemmer de lagere school. Na het voltooien van de basisschool ging hij aan het werk als timmersmansjongen. In de avonduren bleef Schurer echter doorstuderen aan de vaktekenschool. Uiteindelijk volgde hij nog een onderwijzersopleiding. Zijn eerste aanstelling als onderwijzer kreeg hij op dezelfde lagere school waar hij zelf ook op gezeten had. Schurer trouwde op 1 juli 1924 met de onderwijzeres en collega Willemke (Willy) de Vries.

Schurer sloot zich in 1919 aan bij het Kristlik Frysk Selskip (Christelijk Fries Gezelschap, KFS), waarvan hij een tijdlang hoofdbestuurslid was. In het tijdschrift van de KFS verschenen vanaf 1920 zijn eerste gedichten. Zijn persoonlijke debuut had plaats in 1925 in de vorm van de dichtbundel Fersen (Verzen).

Vanaf de jaren 20 ontwikkelde Fedde Schurer zich als christelijk pacifist. Hij richtte een afdeling op van Kerk en Vrede. Samen met zijn sympathie voor de Gereformeerde Kerken in Hersteld Verband, bracht hem dat in problemen binnen zijn eigen Gereformeerde Kerk. De kerkenraad weigerde Schurer toegang tot het Heilig Avondmaal en daarop volgde in 1930 zijn ontslag als onderwijzer in Lemmer. In zijn BVD-dossier wordt Schurer als volgt beschreven: “Talentvol en gevaarlijk spreker, vooral gevaarlijk voor jonge menschen”. Hij is zijn pacifisme tot zijn dood toe trouw gebleven.

Na zijn ontslag verliet Schurer Friesland en vestigde hij zich in Amsterdam, waar hij zestien jaar bleef. Hij werkte enige tijd op het Bureau voor Volkskunde van zijn geestverwant Piet Meertens, en werd daarna onderwijzer op een aantal gemeentescholen.

In Amsterdam schreef hij veel en bleef hij ook actief in de politiek. Onder andere met de leus ‘Geen Führer, maar Schurer’, werd Schurer in 1935 gekozen als lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland voor de kleine Christelijk-Democratische Unie (CDU).

Tijdens de veerbootreizen die hij maakte tussen Amsterdam en Lemmer vertaalde hij onder andere gedichten van Heinrich Heine naar het Fries. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij als schrijver actief in het verzet. Zo droeg hij bij aan de bundel verzetspoëzie Nieuw Geuzenliedboek. Na de oorlog ontving hij de Regeringsprijs voor Nederlandse Verzetsliteratuur.

Gedenksteen Kneppelfreed met Frysk bloed tsjoch op, gedicht van Schurer

Toen hem vlak na de oorlog het gedeelde hoofdredacteurschap van de Heerenveense Koerier aangeboden werd, keerde Schurer terug naar Friesland. Toen hoofdredacteur Sjoerd van der Schaaf vertrok naar de Utrechtse editie van Het Parool werd Schurer hoofdredacteur. Naast zijn journalistieke werk werd hij actief in de PvdA. Tussen 1956 en 1963 zat hij voor de Partij van de Arbeid in de Tweede Kamer. Schurer bevond zich tevens in het hart van het Friese literaire leven.

Door Schurers stilistisch briljante en scherpe hoofdartikelen verwierf de Heerenveense Koerier grote bekendheid, zowel in als buiten Friesland. Dat was zeker het geval na Schurers bekende hoofdartikel 'De laatste man van de Zwarte Hoop', over de rechtszaak tegen de veearts Van der Burg, het artikel waar de rel mee begon die bekend is onder de naam Kneppelfreed (1951). De krant ging niet lang daarna verder als Friese Koerier. In 1963 legde Schurer het hoofdredacteurschap neer. Hij werd opgevolgd door Laurens ten Cate.

Bij zijn plotselinge dood in 1968 trof men een bijna voltooid manuscript aan van zijn memoires, die in 1969 postuum zijn gepubliceerd onder de titel De Bisleine Spegel (ook vertaald en uitgegeven in het Nederlands onder de titel "De Beslagen Spiegel").

• 1949 – Gysbert Japicxpriis voor Simson, berijming van It boek fan 'e psalmen
• 1945 – Verzetsprijs voor letterkundigen voor zijn gedichten in het Fries en in het Nederlands

• Volgens Martin van Amerongen is de Heinevertaling van Fedde Schurer de beste van Nederland.[1] Waarschijnlijk heeft dit mede geleid tot de heruitgave van de verzenbundel uit 1931 in 1999.
• In Friesland is de debutantenprijs voor Friese schrijvers en dichters, de Fedde Schurerpriis, naar hem genoemd. De winnaar wordt bepaald door Gedeputeerde Staten van Fryslân, op voordracht van een vakjury.
• In het 'Liedboek voor de Kerken' (uitg. Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied, 1973) is van de hand van Schurer één liedtekst opgenomen: Gezang 330 onder de titel "Heb dank, o God voor alle leven", op een al bestaande melodie van J.G. Bastiaans. In het 'Liedboek, zingen en bidden in huis en kerk' (uitg. Interkerkelijke Stichting voor het Kerklied, 2013) is het ongewijzigd gehandhaafd als Lied 315.
• Schurer was levenslang bevriend met de bekende predikant ds. Jan Buskes.
• In Heerenveen is een Fedde Schurerplein. Aan dit plein zat vanaf 1967 de RSG Heerenveen dat in 1995 met andere scholen fuseerde tot OSG Sevenwolden. Het gebouw heette Locatie Fedde Schurer tevens vernoemd naar Fedde Schurer. In 2010 werd er in de nabijheid een nieuw schoolgebouw geopend en werd het gebouw uit 1967 gesloopt. Ondanks dat het nieuwe gebouw niet meer aan het Fedde Schurerplein staat, is Schurer nog steeds de naamgever van de locatie.
• Er is een Spurt (trein) naar Fedde Schurer genoemd.

• Schurer, Fedde Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland
• Schurer, Fedde (1898-1968), Instituut voor Nederlandse Geschiedenis
• Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)
• F. Schurer, Parlement & Politiek
• (fy) Schurer, Fedde, Tresoar

Zie de categorie Fedde Schurer van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.