FPC Dr. S. van Mesdag

Het FPC Dr. S. van Mesdag (tot 2006 Dr. S. van Mesdagkliniek genaamd) is een forensisch psychiatrisch centrum in de Nederlandse stad Groningen. De kliniek biedt plaats aan circa 260 tbs-patiënten. De instelling is sinds 1951 gehuisvest in het complex van de voormalige Cellulaire Strafgevangenis. Deze gevangenis werd tussen 1882 en 1883 gebouwd in eclectische stijl naar ontwerp van Johan Metzelaar. De oude gebouwen vormen een rijksmonument. In 1962 werd een grootschalige verbouwing voltooid. Sindsdien wordt het gebouw enkel als tbs-kliniek gebruikt.

Poortgebouw aan voorzijde van de voormalige Cellulaire Strafgevangenis
Hoektoren in de ommuring (2011)
De Cellulaire Gevangenis vlak na de bouw in 1883. Links de vroegere watertoren in het Sterrebos

Activiteiten

De Mesdag behandelt mensen die een delict hebben gepleegd en daarvoor meestal een straf hebben uitgezeten in de gevangenis. Daarnaast vervult de Mesdagkliniek een landelijke functie voor de opvang van extreem vlucht- en beheersgevaarlijke tbs-gestelden.

Beveiliging

FPC Dr. S. van Mesdag beschikt over beveiligingsniveau 4. Dit is het hoogste beveiligingsniveau in de justitiële sector. Dat maakt de kliniek geschikt voor de opvang van de zwaarste categorie TBS'ers.

De kliniek heeft een eigen beveiligingsteam dat wordt aangeduid als de Dienst Geïntegreerde Beveiliging(DGB). De DGB ondersteunt met name de sociotherapeuten in hun werk op de behandelafdelingen. De kliniek is daarnaast uitgerust met een pieper-alarmsysteem en er hangen in en rondom de kliniek in totaal 180 camera's.

Door de immateriële en materiële veiligheidsmaatregelen zijn de patiënten nauwelijks tot niet gevaarlijk voor de samenleving. Alleen wanneer de kans op het plegen van een delict is verkleind tot een minimaal risico kan een patiënt naar buiten, eerst met en later zonder begeleiding. Ook binnen de muren streeft de Mesdag naar een veilige woon- en werkomgeving voor patiënten, medewerkers en bezoekers.

Onderzoek

Daarnaast vindt er in de Van Mesdag wetenschappelijk onderzoek plaats. Daarin werkt de Van Mesdag samen met andere onderzoeks- en opleidingsinstituten, zoals de Rijksuniversiteit Groningen.

Organisatie

FPC Dr. S. van Mesdag is een particuliere stichting en een van de dertien forensisch psychiatrische centra (FPC's) waar mensen met een tbs-maatregel behandeld worden. De Directie Forensische Zorg van het Ministerie van Justitie en Veiligheid stelt de beleidskaders op waarbinnen de FPC's de tbs-maatregel uitvoeren. Ieder jaar maakt de Mesdag afspraken met de Directie Forensische Zorg over de te behalen resultaten. Het management van de Mesdag maakt, binnen de kaders van de Directie Forensische Zorg, beleid voor de wijze waarop de Mesdag haar patiënten behandelt.

De Mesdag werkt samen met Lentis in Forint, het samenwerkingsverband voor de Forensische en Intensieve GGZ in het Noorden. De raad van bestuur van Lentis is eveneens de raad van bestuur van FPC Dr. S. van Mesdag, en de directie van de Mesdag stuurt ook de Lentis-onderdelen IZZ en AFPN aan. Daardoor kan het beleid voor de verschillende onderdelen goed op elkaar worden afgestemd. Door de behandeling steeds meer op elkaar aan te laten sluiten, is het steeds beter mogelijk om patiënten vanuit de Mesdag door te laten stromen naar een vervolgvoorziening binnen de keten.

Historie tbs

Vanaf de invoering van het Wetboek van Strafrecht in 1886 werden misdadigers die volgens een psychiater ontoerekeningsvatbaar waren, niet meer naar de gevangenis gestuurd. In plaats daarvan werden ze gedwongen opgenomen (lees: opgesloten) in een psychiatrische inrichting. Opsluiten in een inrichting kon alleen bij echte gestoorden, met misdadigers die verminderd toerekeningsvatbaar waren kon de rechter niet zo veel. Daarom werd in 1928 een nieuwe maatregel ingevoerd: tbr, oftewel: terbeschikkingstelling van de regering. Met de tbr-regeling kon de rechter een gecombineerd vonnis uitspreken: de verdachte kreeg een gevangenisstraf voor het deel waaraan hij schuldig was en voor het niet als schuldig aan te merken deel kreeg hij tbr. Tbr is in 1988 vervangen door tbs, wat staat voor terbeschikkingstelling. Naast de naam zijn er ook andere verschillen, zo kon tbr voor elk misdrijf worden opgelegd en tbs alleen voor zware misdrijven.

Historie Mesdag: Van gevangenis naar tbs-instelling

Vanaf de Tweede Wereldoorlog groeide het aantal tbr-gestelden snel, er moesten meer tbr-plekken komen. In 1952 werd een deel van de strafgevangenis in Groningen (daterend uit 1884) omgevormd tot 'noodasiel voor psychopaten'. De gevangenis wordt vanaf dat moment bevolkt door 'gewone' gevangenen en tbr-gestelden. In de jaren 60 kwam de overgang van gevangenis naar tbr-inrichting op gang: een psychiater werd geneesheer-directeur en daarmee veranderde ook het regime. Er werden gedragsdeskundigen in dienst genomen om de tbr-gestelden te behandelen en een groot deel van de bewaarders werd omgeschoold tot groepsleider of sociotherapeutisch medewerker. Vanaf 1 januari 1962 verbleven er in de strafgevangenis van Groningen alleen nog maar tbr-gestelden, de andere gevangenen worden overgebracht naar Veenhuizen.

Begin jaren 60: de Dr. S. van Mesdaginrichting

Het nieuwe regime rechtvaardigt een nieuwe naam waarin het behandelaspect meer naar voren komt. Het rijksasiel wordt ‘Dr. S. van Mesdaginrichting’ genoemd naar Synco van Mesdag.

Nieuwbouw jaren 70 maakt behandeling van patiënten mogelijk

Het oude gevangenisgebouw is niet geschikt voor de behandeling van patiënten. Vandaar dat in 1969 wordt begonnen met de eerste fase van de nieuwbouw van de Dr. S van Mesdagkliniek. Er komen nieuwe arbeidstherapiezalen, gebouwen voor directie en administratie, een sportzaal, een recreatiezaal, ruimtes voor creatieve therapie en onderwijs en een bibliotheek. In 1976 wordt de hoofdpoort van het oude gebouw aan de Hereweg gesloten en krijgt het gebouw een nieuwe ingang aan de Engelse Kamp 5.

Capaciteitsuitbreiding reden voor nieuwbouw in de jaren 90

In de jaren 80 wordt duidelijk dat het meer dan honderd jaar oude gevangenisgebouw niet meer voldoet aan de eisen van een kliniek. Aanvankelijk wil men het oorspronkelijke gevangenisgebouw afbreken, omdat het al jaren is afgekeurd. Vanwege de monumentale status kiest men uiteindelijk voor handhaving van het pand. Het gebouw wordt grondig onder handen genomen en aangepast aan de eisen van de moderne tijd. Vanwege een landelijk tekort aan tbs-plaatsen wordt in de jaren 90 besloten het aantal plaatsen in de Mesdagkliniek uit te breiden van 94 naar 157. Op het achterterrein van de kliniek worden nieuwe woonafdelingen en een aantal activiteiten- en therapieruimten gebouwd.

Door alle ruimtes in de kliniek goed te benutten, interne verbouwingen en het uitplaatsen van patiënten in de laatste fase van hun behandeling naar andere instellingen, is FPC Dr. S. van Mesdag, zoals de naam sinds 2006 luidt, eind 2010 verantwoordelijk voor circa 230 patiënten.

2011: De Mesdag breidt opnieuw uit

In oktober 2011 is de capaciteit van de Mesdag opnieuw uitgebreid. Door nieuwbouw komt het totaal aantal plaatsen op circa 260. De hoofdingang verhuist van de Engelse Kamp naar de Helperlinie.

Zie de categorie Van Mesdagkliniek van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.