Misdrijf
De term misdrijf is een juridisch begrip, dat in het Belgische en Nederlandse strafrecht verschillende betekenissen heeft.
Terwijl een persoon uit het publiek vol ongeloof toekijkt, wordt zijn beurs gestolen door een man in priestergewaad en lorgnet, die achter hem staat. Terwijl hij dit doet kijkt de man naar de hemel. Alleen de metgezel van de modieus geklede dame schijnt er iets van te merken en wijst haar op de beurzensnijder.
Nederland
In het Nederlandse strafrecht is een misdrijf net als een overtreding een strafbaar feit. Overtredingen zijn over het algemeen minder ernstig dan misdrijven, maar op de zwaarste overtredingen staat een hogere straf dan op de lichtste misdrijven.
De meeste misdrijven staan omschreven in het Tweede Boek van het Wetboek van Strafrecht. Daarnaast staan er misdrijven in bijzondere wetten, zoals de Wegenverkeerswet 1994, de Opiumwet, de Wet wapens en munitie en de Wet op de economische delicten.
Zie Strafrecht (Nederland) voor de toepasselijkheid van het Nederlandse strafrecht, de rol van de verschillende rechterlijke instanties, en het opleggen van straffen en maatregelen.
Voor voorbeelden van misdrijven zie misdrijven in het Wetboek van Strafrecht; verder:
- Uit de Arbeidsomstandighedenwet:
- Het door de werkgever in strijd handelen met de Arbeidsomstandighedenwet, terwijl hij weet dat daardoor levensgevaar voor één of meer werknemers te verwachten is.
België
De term "misdrijf" is in het Belgisch strafrecht een overkoepelende term voor alle gedragingen die in strijd zijn met de strafwet en waarop een straf is gesteld. Een misdrijf bestaat traditioneel uit een materieel (de gedraging) en een moreel (de schuld) bestanddeel. Deze visie wordt door sommige auteurs echter op kritiek onthaald. Zo zou ze onvoldoende verfijnd zijn.[1] De Leuvense misdrijfleer pleit dan ook voor het gebruik van vier constitutieve elementen, namelijk de delictstypiciteit, de wederrechtelijkheid, de schuld en de strafwaardigheid.[1]
In België spreekt men van een kwantitatieve driedeling van strafbare gedragingen. Er zijn, wettelijk vastgelegd, drie categorieën van misdrijven, ingedeeld op basis van de straffen die op dat misdrijf staan:
 |
Het misdrijf, naar de wetten strafbaar met een criminele straf, is een misdaad. |
 |
| — Artikel 1 Strafwetboek | ||
Overzicht
Om te weten in welke categorie een misdrijf valt, moet er gekeken worden naar de straf die de wet op het misdrijf stelt.
| Indeling van de misdrijven en hun straffen in het Belgisch strafrecht | |||
| Misdrijf | Strafmaat | ||
| Overtreding | Op een overtreding staat een politiestraf uitgesproken door een politierechtbank. Een politiestraf kan zijn: een geldboete (van 1 tot 25 euro, zonder opdeciemen), een gevangenisstraf (van 1 tot 7 dagen), een werkstraf (van 20 tot 45 uren) en/of een bijzondere verbeurdverklaring. Er bestaat discussie over de vraag of de elektronische enkelband een politiestraf kan uitmaken. | ||
| Wanbedrijf | Op een wanbedrijf staat een correctionele straf, uitgesproken door een correctionele rechtbank. De correctionele straf kan zijn: een geldboete van € 26 of meer, een gevangenisstraf (van 8 dagen tot 5 jaar), een werkstraf (van 46 tot 300 uren) een ontzetting van bepaalde politieke en burgerlijke rechten en/of een bijzondere verbeurdverklaring. | ||
| Misdaad | Op een misdaad staat een criminele straf, uitgesproken door een hof van assisen. De criminele straf kan zijn: een geldboete van € 26 of meer, opsluiting of hechtenis van 5 tot 30 jaar of levenslang, een ontzetting van bepaalde politieke en burgerlijke rechten en/of een bijzondere verbeurdverklaring. | ||
Wijzigen van categorie
Door de wet
Wanneer er sprake is van strafverzwarende omstandigheden (bijvoorbeeld geweld) of strafverminderende omstandigheden (bijvoorbeeld poging).
Tijdens het onderzoek
Een misdrijf kan van categorie veranderen door correctionalisering (misdaad wordt wanbedrijf) of contraventionalisering (wanbedrijf wordt overtreding) (zie het stuk over verzachtende omstandigheden). Bijvoorbeeld wanneer in de wet staat dat de schending gestraft kan worden met 10 jaar opsluiting, maar het Openbaar Ministerie besluit over te gaan tot correctionalisering, dan wordt dit een wanbedrijf, waardoor het feit nog met maximaal 5 jaar gevangenisstraf kan bestraft worden.
Na het invoeren van de wet Potpourri II in 2016 was het mogelijk om eender welk misdrijf te correctionaliseren. Voordien was dit enkel mogelijk voor misdrijven met een corresponderende gevangenisstraf van maximaal 20 jaar. De concrete verandering hield in dat bijvoorbeeld moord, waarvan de maximumstraf levenslange opsluiting/gevangenisstraf is, vanaf 2016 door de correctionele rechtbank kon worden berecht. Deze veralgemening werd echter vernietigd door het Grondwettelijk Hof bij arrest van december 2017 wegens strijdigheid met het gelijkheidsbeginsel (artt. 10-11 Gw.).
Door de rechtbank
De categorie van het misdrijf wordt definitief bepaald door de straf die wordt gevonnist.
Belang
Het onderscheid is van (technisch) belang voor de procedureregels die gevolgd moeten worden. Het verschil tussen de voorlopige en definitieve aard van het misdrijf zou problemen kunnen scheppen. Een voorbeeld is de duur van de verjaringstermijn waarbinnen de straf gevorderd moet worden: voor overtredingen is dat 6 maanden, voor wanbedrijven 5 jaar, voor misdaden 10 of 15 jaar.
Het onderscheid is ook van belang voor een aantal regels van materieel strafrecht: er gelden voor de verschillende categorieën andere regels in verband met opzet, deelneming, poging, herhaling, samenloop...
Verenigde Staten
In de Verenigde Staten kent men net zoals in België een driedeling: infractions zijn overtredingen, misdemeanors zijn wanbedrijven en felonies zijn misdaden.
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|