Erf (verkeerswetgeving)

Erven zijn in Nederland in de jaren zeventig en tachtig veelvuldig toegepast in stadsvernieuwingsgebieden en nieuwe woonwijken, zoals Zoetermeer, De Maten in Apeldoorn, Duivendrecht en Diemen-Zuid. Niet zelden werd dit uitgevoerd als een zogenoemde bloemkoolwijk.

De eerste woonerven ontstonden eind jaren zestig in de woonwijk Emmerhout in Emmen, waar het woord geïntroduceerd werd door stedenbouwkundige Niek de Boer. Hier werden aan het begin van ieder erf garageboxen geplaatst, om de erven zodoende autovrij te houden. De erven waren doodlopende wegen. Tegenwoordig worden de erven gebruikt om te parkeren, maar doorgaand verkeer is nog steeds niet mogelijk. Hierdoor is er minder verkeer en kunnen kinderen op de erven spelen.

Hoewel in de wegcategorisering volgens 'Duurzaam Veilig' geen rekening meer gehouden is met 'het erf', worden erven nog steeds toegepast als alternatief voor erftoegangswegen binnen de bebouwde kom (30km-straten), zeker waar onvoldoende trottoirruimte is. Erven zijn onder andere toegepast bij de recente uitbreidingen in en om Den Haag, zoals in de wijk Ypenburg. Ongeveer 20% van alle woningen in Nederland staat in woonerfwijken.[1]

Dit type weg is aanwezig in een gebied waar de verblijfsfunctie (lopen, spelen, ontmoeten enzovoorts) prioriteit heeft boven de verkeersfunctie van de weg.

In het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV) staan ten aanzien van het erf de volgende bepalingen:

• Voetgangers mogen de gehele breedte van de straat benutten om te lopen en te spelen.[2]
• Er mag niet sneller dan 15 kilometer per uur worden gereden.[3] Tot 2013 werd de maximumsnelheid in het RVV omschreven als stapvoets. De Hoge Raad heeft bepaald dat dit een maximumsnelheid van 15 kilometer per uur inhoudt.[4] In België is de maximaal toegelaten snelheid in een woonerf 20 kilometer per uur.[5]
• Er mag alleen geparkeerd worden op daarvoor aangegeven plaatsen.[6]

Na een herziening van de regels voor het woonerf in 1988, kan het erf ook worden toegepast in andere situaties zoals binnensteden, winkelgebieden en stationsgebieden. Internationaal heeft het erf zich over grote delen van Europa verspreid (bijvoorbeeld Duitsland, Polen, Hongarije, Oostenrijk, Zwitserland). In Zwitserland heet het Begegnungszone (ontmoetingsgebied) en heeft men aan het verkeersbord een aanduiding "maximaal 20 kilometer per uur" toegevoegd.

In juli 2012 richtte het Nederlandse netwerk woonerfgoed, dat ijvert voor betere bekendheid en handhaving van de regels op woonerven, zich met een petitie tot de Tweede Kamer. Het (voorgestelde) nieuwe erfbord is – analoog aan het Zwitserse erfbord – rechtsonder voorzien van een 15 km-aanduiding als "uiterste limiet". Dick Jense, de verkeerswethouder van Rijswijk die al eerder op verzoek van bewoners uit de woonerfwijk Leeuwendaal de woonerfborden had laten voorzien van 15 km-stickers, bood een nieuw erfbord aan. Inmiddels is woonerfgoed onderdeel geworden van de verkeersveiligheidsorganisatie MENSenSTRAAT

• 
  Zwitsers verkeersbord
• 
  Woonerfbord met 15-sticker in Rijswijk