Endocarditis

De hartkleppen worden niet doorbloed, waardoor witte bloedcellen ze niet kunnen ontdoen van infectie. Normaal gesproken voorkomt de bloedstroom dat zulke infecties zich in het hart kunnen nestelen. Als de klep echter beschadigd is, bijvoorbeeld door acuut reuma of na een operatie, wordt nestelen veel makkelijker. Infecties in de mond, bijvoorbeeld door gebrekkige mondhygiëne, zijn een belangrijke oorzaak van endocarditis, omdat bloed in dat geval nog weleens in contact komt met de buitenwereld en de bacteriën in de mond van de patiënt. In dat geval worden meestal streptokokkensoorten als verwekker gevonden. Indien de toegangsweg van de bacteriën in de huid gelegen is, zoals bij intraveneuzedrugsgebruikers, worden vaak stafylokokken uit het bloed gekweekt. Als klepvervangende operaties hebben plaatsgevonden en er kunstkleppen zijn aangebracht, is de kans op endocarditis vergroot. Ook dan worden vaak huidbacteriën aangetroffen.

Een niet-infectieuze endocarditis is zeldzaam. Een vorm hiervan wordt Libman-Sacks endocarditis genoemd en komt met name voor bij patiënten met lupus erythematodes en het antifosfolipidensyndroom. Niet-infectieuze endocarditis kan ook voorkomen bij kanker.

Major criteria

• Ten minste twee positieve bloedkweken van micro-organismen die typisch zijn voor infectieuze endocarditis, zoals:
  • streptococcus viridans, Streptococcus bovis, HACEK group (Haemophilus spp, Actinobacillus actinomycetemcomitans, Cardiobacterium hominis, Eikenella, Kingella kingae), Staphylococcus aureus, enterokokken, Coxiella burnetii.

• Bewijs voor endocardiale betrokkenheid middels echocardiografie:
  • een oscillerende intracardiale massa aan de klep, of aan het klepsteunapparaat, of aan een kunstklep.
  • een abces
  • een nieuwe, gedeeltelijke loslating van een klepprothese
  • een nieuwe kleplekkage

Minor criteria

• Predispositie, dit betekent een predisponerende hartafwijking zoals een klepprothese, of intraveneus druggebruik.
• Koorts boven 38.0°C
• Vasculaire verschijnselen
  • splinterbloedingen
  • bloedingen van het bindvlies
  • Janeway lesions.
• Immunologische verschijnselen
  • glomerulonephritis
  • Osler's nodes
  • Roth spots
  • reumafactor
• Positieve bloedkweken van niet-typische micro-organismen.
• Aerologisch bewijs voor een actieve infectie van een typisch micro-organisme.

De diagnose infectieuze endocarditis wordt gesteld bij aanwezigheid van ten minste:

• 2 major criteria
• 1 major en drie minor criteria
• 5 minor criteria.

De behandeling bestaat bij infectieuze endocarditis uit langdurige toediening van antibiotica via de bloedbaan. Indien sprake is van ernstige beschadiging van de hartklep, of abcesvorming rond de klep, of er is sprake van complicaties zoals embolisatie van geïnfecteerde trombi zal worden overgegaan tot een operatieve klepvervanging.