Eider (vogel)
De eider of eidereend (Somateria mollissima) is een vogel uit de familie Anatidae (Zwanen, ganzen en eenden).
| Eider (vogel) IUCN-status: Gevoelig[1] (2015) | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Soort | ||||||||||||
| Somateria mollissima (Linnaeus, 1758) | ||||||||||||
 | ||||||||||||
| Verspreidingsgebied van de Eidereend | ||||||||||||
Afbeeldingen op  | ||||||||||||
Eider (vogel) op  | ||||||||||||
| ||||||||||||
Kenmerken
Een volwassen exemplaar is ongeveer 60 centimeter groot en is daarmee groter dan de wilde eend. Het mannetje is opvallend zwart-wit gekleurd met een groene vlek op het achterhoofd en een witroze borst. Het vrouwtje is bruin met zwarte streping.
Leefwijze
Het is een snelle vlieger die (in horizontale vlucht) 113 km per uur haalt. Roofvogels als de slechtvalk halen hogere snelheden maar doen dat in duikvlucht, dus dat is eigenlijk "vallen". Het voedsel bestaat uit zeeplanten, weekdieren, schelpdieren, vissen en andere kleine zeedieren.
Voortplanting
Een legsel bestaat meestal uit 4 tot 6 grijsgroene eieren, die gedurende 28 dagen worden bebroed.
Verspreiding en leefgebied
De eider komt voor rond de noordelijke kusten van Europa, Noord-Amerika en Oost-Siberië. Het broedgebied strekt zich uit van arctische streken tot in de gematigde klimaatzone (Scandinavië, Noord-Engeland, Denemarken, IJsland en Oost-Groenland). Het is een grote eend die voornamelijk voorkomt in kustgebieden en zich ophoudt in zout water. Het zijn zeevogels van rotskusten. Ze overwinteren deels in het broedgebied, maar ook langs de kusten van België, Frankrijk, Zuid-Engeland en Ierland.
De soort telt 6 ondersoorten:
- S. m. v-nigrum: noordoostelijk Azië en Alaska.
- S. m. borealis: noordoostelijk Canada, Groenland en IJsland.
- S. m. sedentaria: Hudson Baai en James Baai (Canada).
- S. m. dresseri: zuidoostelijk Canada, de noordoostelijke Verenigde Staten.
- S. m. faeroeensis: Faeröer-eilanden.
- S. m. mollissima: noordwestelijk Eurazië.
Status in Nederland
De eider heeft zijn broedgebied geleidelijk naar het zuiden verplaatst. Rond 1800 waren de eerste broedgevallen in het Deense waddengebied en in 1906 broedde de eerste eider op Vlieland. Daarna steeg het aantal sterk tot in de jaren 1960 door vergiftiging met bestrijdingsmiddelen een daling optrad. Daarna trad een spoedig herstel in en rond de eeuwwisseling was het aantal broedparen gestegen tot 10.000. Daarna halveerde het aantal weer, waarschijnlijk door de verslechterde voedselomstandigheden in de Waddenzee.[2][3]
Wereldwijd
De vogel gaat in aantallen achteruit door aantal factoren waarover overbevissing, watervervuiling, verstoring en jacht. Om deze redenen staat deze soort sinds 2015 als gevoelig op de Rode Lijst van de IUCN.[1]
Naam
Het woord eider is verwant met het IJslandse woord æðarfugl, dat donsvogel betekent. Ook de wetenschappelijke naam Somateria mollissima duidt op het dons; het betekent zoveel als vogel met zeer zacht wollichaam.[4]
Eidereend mannetje en 2 vrouwtjes
Mannetje
Vrouwtje toont paarbereidheid
Zie ook
Externe links
- SoortenBank.nl beschrijving, afbeeldingen en geluid
- Sovon Aantallen en verspreiding Eider in Nederland
Bronnen, noten en/of referenties
|