Dole (Jura)

De naam Dole is afgeleid van het Latijnse dolla of dola. De exacte uitspraak is dɔl; dit houdt verband met de oude spelling Dôle, in 1674 gepresenteerd door Nicolas Boileau in Art poétique en gereproduceerd in veel officiële documenten. Dit bleef zo totdat het departementale decreet de naam in 1962 wijzigde in Dole.

Dole was de hoofdstad van de Franche-Comté, tot dat gebied aan Frankrijk werd toegevoegd bij de Vrede van Nijmegen (1678).

In 1479 werd de stad veroverd en in brand gestoken door de Franse koning Lodewijk XI. Vandaar startte het verzet van de Doloïs.
Dole werd in 1636 opnieuw door de Fransen belegerd, ditmaal onder leiding van Richelieu, maar deze troepen konden het verzet niet breken. Dit leidde tot twee maal toe tot een herbezetting door de Fransen onder Lodewijk XIV en uiteindelijk tot de definitieve verovering van de Franche-Comté door Frankrijk.

In 1691 verplaatste Lodewijk XIV de universiteit van Dole (die daar in 1422 door de hertog van Bourgondië gevestigd was) naar Besançon. Het parlement werd in 1676 al verplaatst.

Het onderstaande figuur toont het verloop van het inwonertal (bron: INSEE-tellingen).

Grafiek inwonertal gemeente

• de Collegiale Onze-Lieve-Vrouw van Dole, een gotische kerk (1509-1596) met kunstwerken uit de renaissancetijd
• het huis van Louis Pasteur, museum sinds 1923
• Hôtel-Dieu (renaissance, 1613)
• halles (overdekte markt uit 1883)
• justitiepaleis, voormalig Cordeliersklooster
• Hôtel de Froissard, een adellijke residentie in renaissancestijl
• Collège de l'Arc, voormalig Jezuïetencollege. Deze heeft een typisch booggebouw uit de 16e eeuw.

Dole was drie keer etappeplaats in de wielerwedstrijd Tour de France. Twee keer was Dole startplaats en één keer was het aankomstplaats. Dat was in 1939 toen de Luxemburger François Neuens er het eerste deel van de 17e etappe won. Het tweede deel van de 17e etappe, gewonnen door Maurice Archambaud, vertrok diezelfde dag nog uit Dole. In 2017 vertrok de 8e etappe van de Tour in Dole, ritwinnaar werd Lilian Calmejane.

Dole heeft een station, een luchthaven (Dole-Jura op 15 km in Tavaux, met nationale en internationale bestemmingen), het Rhône-Rijnkanaal, en in de nabijheid twee snelwegen (A31, A39).

De fietsroute Constanţa naar Saint-Nazaire voert ook langs Dole.

• Jean de Vienne (1321-1396), admiraal van Frankrijk
• Jan Carondelet (1428-1502), Bourgondisch jurist en staatsman
• Claude Carondelet (1467-1518), jurist en adviseur van keizer Karel V
• Jan Carondelet (1469-1544), kanselier van Vlaanderen en Bourgondië, adviseur Karel V, aartsbisschop van Palermo
• Jean Lallemand (1470-1560), secretaris en adviseur van Karel V
• John Boyvin (1575-1650), architect, voorzitter van het Parlement van Dole, en held van de verdediging van de stad in 1636
• Claude François de Malet (1754-1812), generaal (Franse Revolutie)
• Antoine-René de Terrier de Monciel (1757-1831), minister van binnenlandse zaken
• Louis Pasteur (1822-1895), scheikundige en bioloog
• Joseph Thoret (1892-1971), pionier van de luchtvaart
• Michel Chapuis (1930-2017), organist en muziekpedagoog
• Édouard Butin (1988), voetballer

• Northwich (Engeland), sinds 1959
• Lahr/Schwarzwald (Duitsland), sinds 1962
• Carlow (Ierland), sinds 1982
• Sestri Levante (Italië), sinds 1983
• Kostroma (Rusland), sinds 1993
• Tabor (Tsjechië), sinds 1997
• Taza (Marokko), sinds 2007
• Chaohu (China), onderhandelen sinds 2011.

• officiële website
• (fr) Statistische informatie op de website van INSEE

Zie de categorie Dole (Jura) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.