Dextro-amfetamine

	Dextro-amfetamine
	Chemische structuur
	Farmaceutische gegevens
Beschikbaarheid (F)	>75%
Metabolisatie	Lever
Halfwaardetijd (t1/2)	10-12 uur[1][2]
Uitscheiding	Nier (ca. 45%)
	Gebruik
Geneesmiddelengroep	Amfetamines
Merknamen	Dexedrine, Dexamyl, Amfexa
Indicaties	ADHD
Voorschrift/recept	Ja
Toediening	Oraal
	Risico met betrekking tot
Zwangerschapscat.	C
	Databanken
CAS-nummer	300-62-9
ATC-code	N06BA02
PubChem	5826
DrugBank	APRD00480
	Chemische gegevens
Molecuulformule	C9H13N
IUPAC-naam	(S)-1-fenylpropaan-2-amine
Molmassa	135,206 g/mol
Portaal	Geneeskunde

Dextro-amfetamine of dexamfetamine is de rechtsdraaiende optische isomeer van amfetamine die wordt gebruikt als geneesmiddel bij de behandeling van ADHD/ADD en narcolepsie[3]. Het middel valt zoals alle amfetaminepreparaten onder de Opiumwet.

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Werking

De stof stimuleert het centraal zenuwstelsel en verhoogt het vrijgeven van voornamelijk norepinefrine en dopamine als een agonist en heropnameremmer bij bovengenoemde. Er is ook affiniteit voor serotonine maar dit is in de meeste gevallen verwaarloosbaar.[3].

Toepassingen

De verbinding werd vroeger gebruikt ter onderdrukking van de eetlust bij de behandeling van vetzucht. De waarde was echter twijfelachtig. De stof werd tevens bij depressies toegepast.[4]

Tegenwoordig is de verbinding beschikbaar voor behandeling van ADHD en ADD bij kinderen[3][5] en volwassenen. Het middel is in Nederland verkrijgbaar in tabletvorm op recept.[6] Dexamfetamine 5 mg is inmiddels geregistreerd als Amfexa.[7] Hierdoor is in het groot bereid doorgeleverde Dexamfetamine niet meer toegestaan in Nederland.[8] Deze verandering naar geregistreerde tablet werd op 1 mei 2016 van kracht waarbij de prijs met ongeveer 20 euro per aflevering van 30 tabletten (van 5 mg) steeg. Sinds november 2016 is Medice B.V. het bedrijf dat Amfexa in Nederland op de markt brengt.[9]

Werking en verschil met methylfenidaat

Dextro-amfetamine verschilt van het meestal voorgeschreven medicijn voor ADD/ADHD methylfenidaat, voornamelijk voorgeschreven als ritalin. Dextro-amfetamine is een agonist van dopamine, norepinefrine en serotonine en stimuleert het vrijgeven van deze neurotransmitters.[10] De primaire actie van methylfenidaat berust op de heropnameremming van onder andere dopamine en norepinefrine, mede hierdoor heeft methylfenidaat andere (bij)werkingen dan dextro-amfetamine. Sommige patiënten reageren beter op dextro-amfetamine dan op methylfenidaat en vice versa.

Overig

Dextro-amfetamine wordt ook in illegale laboratoria gefabriceerd, waarna het vaak in poedervorm als normale amfetamine (speed) wordt verhandeld.

Bronnen, noten en/of referenties

Dexedrine Medication Guide. United States Food and Drug Administration (May 2013). Geraadpleegd op 2 November 2013.
Dextroamphetamine Sulfate (dextroamphetamine sulfate) Tablet (ETHEX Corporation). DailyMed. ETHEX Corporation (February 2008). Geraadpleegd op 8 November 2013.
(nl) Behandeling van adolescenten en volwassenen met ADHD. J.J.S. Kooij en J.E.P. de Haas.
(nl) Het handboek van kleine geneeskunde voor beginnelingen. Dr. J.P. de Geus, Prof. Dr. G.P.M. Horsten, et al.
(nl) Psychiatrie.be
(nl) Dexamfetamine. Farmacotherapeutisch Kompas. Zorginstituut Nederland (2016) Gearchiveerd op 2016-03-16.
(nl) Amfexa 5 mg tabletten. Geneesmiddeleninformatiebank. College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (2014).
(nl) Dexamfetamine vergoeding in Nederland (2016) Gearchiveerd op 2016-04-30.
ADHD Medikinet Amfexa. Eurocept (November 2016). Geraadpleegd op 11 May 2017.
Bunzow JR, Sonders MS, Arttamangkul S, Harrison LM, Zhang G, Quigley DI, Darland T, Suchland KL, Pasumamula S, Kennedy JL, Olson SB, Magenis RE, Amara SG, Grandy DK (December 2001) . Amphetamine, 3,4-methylenedioxymethamphetamine, lysergic acid diethylamide, and metabolites of the catecholamine neurotransmitters are agonists of a rat trace amine receptor. Mol. Pharmacol. 60 (6): 1181–8 . PMID: 11723224. DOI: 10.1124/mol.60.6.1181.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[TGA-1] Dexedrine Medication Guide. United States Food and Drug Administration (May 2013). Geraadpleegd op 2 November 2013.

[2] Dextroamphetamine Sulfate (dextroamphetamine sulfate) Tablet (ETHEX Corporation). DailyMed. ETHEX Corporation (February 2008). Geraadpleegd op 8 November 2013.

[KdH-3] (nl) Behandeling van adolescenten en volwassenen met ADHD. J.J.S. Kooij en J.E.P. de Haas.

[4] (nl) Het handboek van kleine geneeskunde voor beginnelingen. Dr. J.P. de Geus, Prof. Dr. G.P.M. Horsten, et al.

[5] (nl) Psychiatrie.be

[FK_2016-6] (nl) Dexamfetamine. Farmacotherapeutisch Kompas. Zorginstituut Nederland (2016) Gearchiveerd op 2016-03-16.

[CBG-MEB_2016-7] (nl) Amfexa 5 mg tabletten. Geneesmiddeleninformatiebank. College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (2014).

[dexamfetamine.nl_2016-8] (nl) Dexamfetamine vergoeding in Nederland (2016) Gearchiveerd op 2016-04-30.

[9] ADHD Medikinet Amfexa. Eurocept (November 2016). Geraadpleegd op 11 May 2017.

[pmid11723224-10] Bunzow JR, Sonders MS, Arttamangkul S, Harrison LM, Zhang G, Quigley DI, Darland T, Suchland KL, Pasumamula S, Kennedy JL, Olson SB, Magenis RE, Amara SG, Grandy DK (December 2001) . Amphetamine, 3,4-methylenedioxymethamphetamine, lysergic acid diethylamide, and metabolites of the catecholamine neurotransmitters are agonists of a rat trace amine receptor. Mol. Pharmacol. 60 (6): 1181–8 . PMID: 11723224. DOI: 10.1124/mol.60.6.1181.