De binocle

Een jonge Nederlands-Indische journalist die op vakantie is in Dresden besluit om in de Semperoper naar een uitvoering van Richard Wagners Die Walküre te gaan. Hij koopt een kaartje voor de eerste rij van de vierde rang helemaal achter in de zaal, waardoor hij helemaal in de nok zal komen te zitten. Wanneer hij overdag langs een opticienszaak loopt, besluit hij dat hij het beste nog even een toneelkijker (binocle) kan kopen zodat hij de uitvoering wat beter kan zien. De verkoper staat hem niet erg aan; het is iemand met een onprettig, vogelachtig gezicht.

's Avonds tijdens de uitvoering ervaart de jongeman de volle, donkere zaal als een enorme afgrond die zich voor hem uitstrekt. Dan ziet hij op de tribune pal onder hem een wat ouder echtpaar zitten. Het kale hoofd van de man blinkt en glimt in de donkere zaal, net als de volle maan. Opeens voelt de jongeman de bijna onweerstaanbare aandrang om zijn toneelkijker naar het hoofd van de kale man te slingeren. Hevig geschrokken van zichzelf besluit hij zijn plaats te verlaten en hij laat ook zijn toneelkijker achter. Even later voelt hij zich compleet belachelijk, maar hij besluit tijdens de tweede acte toch maar in de doorgang van de zaal te blijven staan. Wanneer de voorstelling is afgelopen neemt hij zijn toneelkijker niet mee uit het gebouw.

Vijf jaar later is de journalist nog eens in Dresden als er net een voorstelling wordt aangekondigd van Die Walküre. Nadat eerst blijkt dat alle kaartjes zijn uitverkocht, vertelt de burelist – iemand met een onprettig vogelgezicht dat hem vaag bekend voorkomt – dat er toch nog een plaats voor hem beschikbaar is, op de eerste rij van de vierde rang, exact dezelfde plaats waar hij de vorige keer zat. Loodrecht onder hem zit bovendien weer hetzelfde echtpaar als de vorige keer. Dan biedt de ouvreuse hem ook nog een toneelkijker aan – dezelfde die hij de vorige keer in het gebouw heeft achtergelaten. Even later slingert de journalist zijn toneelkijker geheel dwangmatig tegen het hoofd van een ongelukkige toeschouwer die naast het echtpaar zit, en die hierdoor overlijdt.

• Maarten Klein (2013) "De afgrond van de Semperopera. Over de functie van de muziek in "De binocle". In: Maarten Klein (2013) Essays over Louis Couperus. Groesbeek: Uitgave in eigen beheer. blz. 83-89. Zie: https://www.louiscouperus.nl/Artikelen/Maarten-Klein-Essays-over-Louis-Couperus.pdf

• Volledige tekst op dbnl.org

Bronnen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Couperus/De binocle op Wikisource.