De Eese

De Eese (ook 'De Ehze') is een landgoed met havezate, grotendeels gelegen in de uiterste noordoosthoek van de Overijsselse gemeente Steenwijkerland met verder een klein deel in de Drentse gemeente Westerveld en nog een heel klein deel in de Friese gemeente Weststellingwerf. Het grootste deel, ongeveer 800 ha, is in handen van de familie Van Karnebeek. Een kleiner deel is in het verleden door deze familie verkocht aan Staatsbosbeheer. De buitenplaats de Eese is sinds 2006 erkend als rijksmonument. Tot de beschermde delen behoren, volgens de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, het huis 'De Eese', de historische tuin- en parkaanleg, het jachthuis annex boerderij 'St. Hubert', een boerderij, het houten landhuis, de rentmeesterswoning met schuur, het koetshuis annex garage en paardenstal en een landbouwschuur.[1]

De Eese
Havezate De Eese
Start bouw1619 (het huis)
Erkenning
Monumentstatusrijksmonument
Monumentnummer529172
Portaal    Civiele techniek en bouwkunde

Geschiedenis

De eerste zekere vermelding van De Eese is van 1402 toen Herman van Kuinre ermee beleend werd. Tot 1488 zou het in het bezit van de Van Kuinres blijven waarna het verkocht werd aan Gerrit van Isselmuden. Deze laatste familie zou tot 1565 eigenaresse blijven waarna het verkocht werd aan Ludeke van de Veene, wiens familie tot 1620 eigenaresse zou blijven. Na enige verkopen kwam het in 1635 in het bezit van Johan van Raesfelt van Twickel. Daarna kwam de havezate via een huwelijk in 1685 in de familie Van Rechteren en zou dat tot 1879 blijven. In 1915 werd Onnes van Nijenrode eigenaar maar deze verkeerde in 1923 in faillissement en ging tot verkoop over. In 1923 kocht Herman van Karnebeek, destijds minister van Buitenlandse zaken, het landgoed van Onnes; deze laatste was reeds begonnen met een landbouwbedrijf op het landgoed en Van Karnebeek wilde de Eese verder exploiteren. Na zijn overlijden in 1942 werd het landgoed gezamenlijk bezit van de erven Van Karnebeek.

Tweede Wereldoorlog

In de Tweede Wereldoorlog was op het landgoed een kamp van de Nederlandse Arbeidsdienst gevestigd. Nederlandse vrijwilligers verbleven hier voordat ze naar door de Duitsers bezette gebieden in Oost-Europa vertrokken om daar te werken in Duitse dienst.

De familie Van Karnebeek moest ook accepteren dat de Duitsers op 1 december 1943 150 hectare aan de zuidkant van De Eese vorderden om er 47 munitiebunkers te bouwen ten behoeve van het nabij gelegen Duitse vliegveld Havelte. Daarnaast kwamen er barakken voor een keuken, wachtgebouw, was- en werkbarakken en een stationsgebouw in de vorm van een kapschuur. Deze Munitionsausgabestelle der Luftwaffe, afgekort 'MAST Friesland' was volledig omrasterd en 24 uur per dag bewaakt. Twee pachthoeven en het huis van de jachtopziener werden in verband met de munitieopslag ontruimd. Op 12 april 1945 bliezen Duitsers het munitiedepot op waardoor de opgeslagen munitie over een groot gebied verspreid raakte. In de barakken van het kamp werden na de bevrijding van Nederland landverraders opgesloten. Volgens later onderzoek was er in dat interneringskamp sprake van mishandeling op grotere schaal.[2]

Na de Tweede Wereldoorlog

In de jaren zestig vond schaalvergroting plaats. In 1994 werd door de erven Van Karnebeek een exploitatiemaatschappij opgericht die de landbouwgronden huurt van BV Landgoed Heerlijkheid de Eese. Verder wordt het centrale huis, het landhuis, verhuurd als vergaderlocatie. Het landgoed kwam onder de natuurschoonwet te vallen.

Het deel van het het landgoed, dat in bezit is van de familie Van Karnebeek, bestaat voor 440 ha uit bos en 360 ha uit landbouwgrond. Op het landgoed ligt de havezate huis De Eese dat omgracht is en waarop het jaartal 1619 is vermeld. Andere bijzondere gebouwen zijn het oude landhuis en de grote schuur. Zij vormen samen de bebouwde kern van het landgoed. Het landgoed is opengesteld voor het publiek, het oude slot niet.

Het deel van het landgoed dat eigendom werd van Staatsbosbeheer bestaat voor het overgrote deel uit bos. Er bevindt zich een aantal grafheuvels in dit deel van De Eese.[3] Twee daarvan bevinden zich in een heideveld, de bomen die daar stonden zijn gerooid om de grafmonumenten beter zichtbaar te maken. In het terrein zijn middeleeuwse karrensporen gevonden. Als een spoor niet meer begaanbaar was, ontstond parallel er aan een nieuw spoor. De totale breedte van het tracé bevat elf sporen. Er lopen twee wandelroutes van vier kilometer lang door het gebied, ze zijn gemarkeerd door paaltjes met gekleurde koppen.

  • Grafheuvels in het Eeserveld
  • Het Van Karnebeekmonument
  • Boerderij met koetshuis
  • Houten landhuis op het landgoed
Zie de categorie De Eese van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Havezaten in Land van Vollenhove

Benthuis · Bonkenhave · De Eese · Kanneveld · Lindenhorst · Marxveld · Nierwal · Oldenhof (Vollenhove) · Oldruitenborgh · Olthuis · Paasloo · Plattenburg · Rhemenshuizen · Toutenburg · Tweenijenhuizen · Westerholt · Zwollingerkamp

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.