Cyclotosaurus
Cyclotosaurus is een uitgestorven geslacht van temnospondyli binnen de familie Mastodonsauridae. Het was van grote afmeting voor een amfibie en bereikte een lengte van 3-4,3 m met een langwerpige schedel van 70 cm. De naam betekent "hagedis met ronde oren" in het Oudgrieks, afgeleid van ronde openingen of fenestrae in de wangen, waarvan wordt gedacht dat ze structuren van het middenoor bevatten. Men denkt dat Cyclotosaurus semi-aquatische carnivoren zijn geweest, hoewel voedingsstrategieën waarschijnlijk verschilden tussen soorten.
Geschiedenis
De Duitse natuuronderzoeker Eberhard Fraas stelde het geslacht Cyclotosaurus vast in 1889, met C. robustus (voorheen Mastodonsaurus robustus) als de typesoort. Verschillende soorten zijn bekend, voornamelijk uit Duitsland en Polen in Midden-Europa, evenals Oost-Groenland en Thailand. De relatie tussen de soorten is onduidelijk. Labyrinthodon pachygnathus, Owen, 1842 en L. leptognathus, Owen, 1842 en werden overgedragen aan Cyclotosaurus als C. pachygnathus en C. leptognathus, door Paton (1974). Damiani (2001) heeft de twee soorten echter toegewezen aan Mastodonsauroidea onbepaald en Stereospondyli onbepaald.
Paleontologie
Het geslacht is bekend van het Ladinien in het Midden-Trias tot het Norien in het Boven-Trias en vertegenwoordigt de laatste van de Mastodonsauridae. De oudste, twijfelachtige soort is Cyclotosaurus papilio, bekend van een gedeeltelijke herstelde schedel van de bovenste Muschelkalk-bedden uit het Ladinese (Midden-Trias) uit Baden-Württemberg in Duitsland. Cyclotosaurus robustus is bekend van de Carnien (Boven-Triassische) Schilfzandsteen-formatie in Stuttgart-Feuerbach in Duitsland, terwijl C. ebrachensis is beschreven vanuit de Blasenzandsteen-formatie in Ebrach. Cyclotosaurus intermedius is beschreven uit lacustriene afzettingen die dateren uit het Boven-Carnien in Krasiejów in het zuiden van Polen. Het is zo genoemd omdat het functies heeft tussen de meer oude C. robustus en meer recente C. mordax. Belangrijk is dat postcranieel materiaal van deze soort is teruggevonden, wat ongebruikelijk is voor dit geslacht. Cyclotosaurus hemprichi is bekend uit het Norien (Boven-Triassische) knollenmergel van Halberstadt en Cyclotosaurus posthumus uit de Stubensandstein (Norien) in Pfaffenhofen. Een gedeeltelijke schedel die erg lijkt op C. posthumus, is teruggevonden in de Norien (Boven-Triassische) Huai Hin Lat-formatie bij de Chulabhorn-dam in Noordoost-Thailand. In 2016 werd een nieuwe soort C. buechneri, beschreven uit de Late Triassische (Midden-Carnien) Stuttgart-formatie van Bielefeld, het meest noordelijke record in Duitsland. In 2017 werd Cyclotosaurus naraserluki, een nieuwe endemische soort uit de Flemingfjord Fm., Oost-Groenland, beschreven als de soort die het dichtst in de buurt komt van C. mordax, ook de meest westelijk en meest noordelijk bekende soort van Cyclotosaurus.
Fylogenie
De fylogenie van Capitosauroidea volgens Witzmann et al. (2016):
| Capitosauroidea |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De fylogenie van het geslacht Cyclotosaurus volgens Witzmann et al. (2016).
| Cyclotosaurus |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Zie ook alternatieve fyogenieën uit 2017 met de beschrijving van C. naraserluki.
Bronnen, noten en/of referenties
|