Cornelis Lelylaan
De Cornelis Lelylaan is een stadsautoweg in Amsterdam (onderdeel van de stadsroute s106) die de stadsdelen West en Nieuw-West met elkaar verbindt. Het trein- en metrostation Amsterdam Lelylaan ligt over de weg en is er naar vernoemd.
Cornelis Lelylaan
| ||||
Viaduct van de Cornelis Lelylaan over de Johan Huizingalaan. | ||||
Geografische informatie | ||||
Locatie | Amsterdam | |||
Stadsdeel | Nieuw-West | |||
Begin | Surinameplein | |||
Eind | Meer en Vaart | |||
Algemene informatie | ||||
Aangelegd in | 1962 | |||
Genoemd naar | Cornelis Lely | |||
Naam sinds | 1955 | |||
Bestrating | asfalt | |||
Openbaar vervoer | tram 1 en 17, station Lelylaan | |||
|
De weg is in 1955 opengesteld als smalle tijdelijke verbindingsweg tussen het Surinameplein en de nieuwbouw van Slotervaart en later Osdorp. De weg is vernoemd naar Cornelis Lely (1854-1929), waterbouwkundige, minister en gouverneur en de ontwerper van de Zuiderzeewerken. De definitieve weg werd op 14 juli 1962 geopend door mevrouw Dirkje van 't Hull-Ras (1925-2018), echtgenote van wethouder Publieke Werken Goos van 't Hull. Een plaquette op de brug over de Westlandgracht herinnert hieraan.
De Cornelis Lelylaan loopt door de Westelijke Tuinsteden. De grotendeels hooggelegen weg begint bij het Surinameplein in Amsterdam-West. Hij loopt naar het westen, en kruist sinds 1975 de Ringweg A10 bovenlangs, vervolgens sinds 1997 metrolijn 50 en sinds 1986 de westtak van de Ringspoorbaan onderlangs, en dan de Johan Huizingalaan met een viaduct. De weg was aanvankelijk geheel kruisingsvrij, waar een maximum-snelheid gold van 70 km/h, maar met de aanleg van de Ringweg en het station Lelylaan kwamen er toch gelijkvloerse kruisingen. De weg eindigt in Osdorp in een T-kruising bij Meer en Vaart aan de zuidwestelijke hoek van de Sloterplas.
Oorspronkelijk zou de weg na Meer en Vaart, dat met een viaduct zou worden overbrugd, en een verkeersplein waar de Geer Ban zou worden gekruist, verder doorlopen tot de Baden Powellweg en mogelijk later nog verder naar de Middelveldsche Akerpolder. In 1978 werd door de gemeenteraad besloten dit laatste deel, ook de kruisende hooggelegen Geer Ban, niet aan te leggen. Op het verlengde tracé van de Lelylaan stonden in de jaren zestig en zeventig noodschoolgebouwen van de Osdorper Schoolgemeenschap; deze strook werd in de jaren tachtig definitief bebouwd met woningen.
Het laagste huisnummer van de Cornelis Lelylaan is nummer 3.
Bruggen
Een aantal bruggen en viaducten voeren de Cornelis Lelylaan over waterwegen en straten[1]:
- Brug 386 over de Postjeswetering/Westlandgracht,
- Viaduct(en) over de Ringweg-West,
- Brug 689 over Derkinderenstraat/Delflandlaan,
- Het viaduct over de Johan Huizingalaan, Brug 705, staat sinds 2008 op de gemeentelijke monumentenlijst,
- Brug 717 over Hemsterhuisstraat/Louis Bouwmeesterstraat,
- Brug 719 over het Christoffel Plantijnpad en de Christoffel Plantijngracht
- Brug 758 over (het verlengde van) de Piet Wiedijkstraat.
Ter hoogte van het Station Lelylaan wordt de weg zelf overspannen door viaducten van de westelijke ringspoorbaan: de Lelylaanmetrobrug en de Lelylaanspoorbrug.
Openbaar vervoer
In de middenberm liggen de sporen van de tramlijnen 1 en 17. De trambaan werd in gebruik genomen op 9 september 1962 en was toen de eerste sneltramlijn geheel op vrije baan in Amsterdam. In Slotermeer en Geuzenveld bij 13 en in Buitenveldert en in Amstelveen bij de Amstelveenlijn werd dit concept later gedeeltelijk nagevolgd.
Op het punt waar de weg de metrolijn en de spoorlijn kruist, bevindt zich sinds 1986 / 1997 een gecombineerd trein- / metrostation: het station Amsterdam Lelylaan.
Kunst
Langs de Cornelis Lelylaan staan verscheidene kunstwerken:
- Kubuspalen van Joost van Santen in een plantsoen van de Johan Huizingalaan naast brug 705,
- Wegwerphuisje van Herman Makkink nabij de Sloterplas,
- een kunstwerk van Frans Mossou in de vorm van een opengewerkte metalen zuil bij Meer en Vaart en Sloterplas.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Cornelis Lelylaan van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |