Charles Destouvelles

Destouvelles, zoon van een notaris, kwam in 1795 in Maastricht aan met de Franse troepen en vervulde enkele ondergeschikte functies in de militaire administratie.

Hij begon rechtenstudies en nog voor hij die had beëindigd trad hij al op als 'défenseur officieux' (iedereen kon in de beginjaren van de revolutie, die de advocaten en de balie had afgeschaft, als pleiter optreden). Hij nam de verdediging op zich van een burger van Maastricht die een onbeëdigd priester onder zijn bescherming had genomen en hij bekwam een vrijspraak. Dit kwam zijn bekendheid zeer ten goede. Hij werd goed bevriend met de algemene ontvanger van het departement, die de schoonbroer was van de grootpensionaris Schimmelpenninck, en ook dit bevorderde zijn carrière. Toen de wet van 13 maart 1804 de advocaten weer in eer herstelde en het beroep voortaan voorbehield aan licentiaten in de rechten, mocht hij gebruikmaken van een uitzonderlijke overgangsbepaling die aan de 'défenseurs officieux' toeliet het diploma te verwerven. Voortaan stond Destouvelles op het tableau van de balie van Maastricht ingeschreven.

Onder het keizerrijk pleitte hij in verschillende strafzaken. Hij bewoog zich ook op het domein van het burgerlijk recht en getroostte zich veel bijkomende studies.

Na 1814 bleef Destouvelles in de Nederlanden en werd hij genaturaliseerd. Hij werd lid van de gemeenteraad van Maastricht en van de Provinciale Staten van Limburg. Hij was bevriend met mede-burgemeester Jean-François Hennequin en trok voor hem partij toen hij in oppositie kwam met de regering over kosten voor de burgerwacht. Hennequin werd gearresteerd in juli 1821 en berecht door het hof van assisen in Luik. Destouvelles was een van de verdedigers en de burgemeester verkreeg een vrijspraak. Destouvelles werd voortaan waakzaam gevolgd door de suppoosten van de regering, terwijl hij het anderzijds moeilijker kreeg omdat hij voor de rechtbanken in het Nederlands moest pleiten. Tegen het einde van de jaren twintig werd hij opnieuw toegelaten als gemeenteraadslid en lid van de provinciale staten. Dit kon hem niet meer aan het Verenigd Koninkrijk binden en tegen het jaar 1830 behoorde hij tot een groep Limburgse opponenten.

Tot vertegenwoordiger verkozen in het Nationaal Congres voor het arrondissement Maastricht, stemde hij voor de onafhankelijkheid van België, maar stemde niet in met het idee om de Nassaus voor eeuwig uit te sluiten van de Belgische troon. Het was voor een dergelijke beslissing niet het goede ogenblik vond hij. Hij stemde in het voordeel van een constitutionele erfelijke monarchie. Hij was geen voorstander van totale vrijheid, onder meer niet op het gebied van onderwijs. Op 10 februari 1831 werd hij tweede ondervoorzitter van de Constituante en toen zijn vriend Surlet de Chokier tot regent werd verkozen, werd hij eerste ondervoorzitter. Bij de koningskeuze was hij een sterke voorstander van de hertog van Nemours en toen dit mislukte bracht hij zijn stem uit op Leopold van Saksen-Coburg. Hij behoorde tot de delegatie die in Londen de Belgische troon ging aanbieden. De voorwaarde die de verkozen koning stelde was dat de Constituante het Verdrag der XVIII artikelen moest aanvaarden. Dit gebeurde ook, maar Destouvelles, als vertegenwoordiger van Maastricht, kon hiermee onmogelijk instemmen en stemde tegen.

Bij de eerste parlementsverkiezingen werd Destouvelles, niet zonder enige moeite, verkozen. Hij werd in de Kamer eerste ondervoorzitter. Hij verzette zich sterk tegen het Verdrag der XXIV artikelen, dat nog zwaardere voorwaarden aan het jonge land oplegde.

Bij de grote hervorming van het gerecht in oktober 1832, ruilde Destouvelles de Kamer voor het Hof van Cassatie en hij werkte er tijdens de tien laatste jaren van zijn leven.

• Th. JUSTE, Charles Destouvelles, in: Biographie nationale de Belgique, t. V, 1876, col. 810-814.
• Jean-Luc DE PAEPE & Christiane RAINDORF-GERARD, Le Parlement belge, 1831-1894. Données biographiques, Brussel, 1996.