Boedelverdeling (Nederland)
Boedelverdeling (ook: boedelscheiding) is de verdeling van de gezamenlijke boedel tussen verschillende gerechtigden.
Een gezamenlijke boedel is veelal een nalatenschap, maar ook een boedel bij echtscheiding, of het vermogen van een rechtspersoon, kortom alle zaken die aan meer dan één persoon toebehoren.
Nederland
Burgerlijk Wetboek Boek 3, Titel 7. Gemeenschap, Afdeling 1. Algemene bepalingen, Artikel 185 bepaalt:
- Voor zover de deelgenoten en zij wier medewerking vereist is, over een verdeling niet tot overeenstemming kunnen komen, gelast op vordering van de meest gerede partij de rechter de wijze van verdeling of stelt hij zelf de verdeling vast, rekening houdende naar billijkheid zowel met de belangen van partijen als met het algemeen belang.
- Als wijzen van verdeling komen daarbij in aanmerking:
- toedeling van een gedeelte van het goed aan ieder der deelgenoten;
- overbedeling van een of meer deelgenoten tegen vergoeding van de overwaarde;
- verdeling van de netto-opbrengst van het goed of een gedeelte daarvan, nadat dit op een door de rechter bepaalde wijze zal zijn verkocht
Nalatenschap
Bij testament kan worden geregeld wat er gebeurt met de nalatenschap. Is er geen testament dan geldt het algemene erfrecht, Boek 4 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek. Dit versterferfrecht bepaalt onder meer het volgende, aangeduid als de wettelijke verdeling.[1]
De kinderen erven een gelijk deel. Als de partner van de overledene nog leeft erft deze eveneens een kindsdeel. (Bij een huwelijk in gemeenschap van goederen gaat dit over de verdeling van de helft van het huwelijkse vermogen.)
Bij overlijden van een echtgenoot krijgt de langstlevende echtgenoot de goederen van de nalatenschap. De voldoening van de schulden van de nalatenschap komt voor zijn rekening. Ieder van de kinderen verkrijgt als erfgenaam een geldvordering op de echtgenoot, overeenkomend met de waarde van zijn erfdeel. Deze vordering is opeisbaar wanneer de echtgenoot is overleden.
Voor de afdracht van de erfbelasting dient de successievelijke waarde van het vermogen vastgesteld te worden. Laat de erflater kinderen na dan dient eveneens de commerciële waarde van het vermogen vastgesteld te worden. Deze waarde wordt gedeeld door het aantal kinderen plus 1 (de overgebleven ouder). De uitkomst bepaalt de niet-opeisbare vordering die de kinderen krijgen op de ouder. Zie ook Erfbelasting - als een kind een zijn erfdeel nog niet in handen krijgt.
Voorbeeld: vermogen van de erflater is € 1 miljoen, bij 4 kinderen krijgt ieder kind een niet-opeisbare vordering van € 200.000 op de ouder. Deze vordering is echter eerst opeisbaar bij persoonlijk faillissement of overlijden van de langstlevende ouder. In beide gevallen is de kans aanwezig dat de kinderen uiteindelijk niets ontvangen uit de nalatenschap.
Er heeft in dit geval geen boedelverdeling plaats.
Geschiedenis
Reeds in de Romeinse tijd was er het beginsel dat niemand genoodzaakt is om in onverdeelde gemeenschap te blijven. De twaalftafelenwet regelde al de verdeling van de erfenis tussen de erfgenamen.
Oude erfwet (1838-2002)
Als de partner nog leefde, en er was sprake van huwelijkse gemeenschap en er waren 4 kinderen dan werd de verdeling als volgt toegepast:
- ieder kind: (1/5 × 50%) = 10% per kind, totaal 40% van het huwelijkse vermogen
- partner: (1/5 × 50%) = 10% van het huwelijks vermogen
De partner behield 50% eigen vermogen en ontving daarnaast 10% kindsdeel, totaal 60% en moest 4× 10% of 40% direct uitkeren aan de kinderen. Daardoor kwamen langstlevenden na een boedelverdeling vaak in financiële problemen en waren genoodzaakt hun vermogen (meestal de eigen woning) te gelde te maken.
Indien men kiest voor een verdeling volgens de oude erfwet zal men de gang naar een notaris moeten maken om daar een testament op te laten stellen en te laten registreren.
Indien de partners op huwelijkse voorwaarden zijn getrouwd ging het bovenstaande niet altijd op. De vermogensbestanddelen van de overledene werden dan in gelijke kindsdelen verdeeld (in bovenstaand voorbeeld ieder 1/5 of 20%). De achterblijvende partner behoudt dan hetgeen hij/zij al had. Afhankelijk van de inhoud van de huwelijkse voorwaarden zijn hier nog diverse varianten op mogelijk.
Echtscheiding
Huwelijkse (of gelijkwaardige) voorwaarden
Als er sprake is van huwelijkse voorwaarden dan is van tevoren bepaald hoe de boedelverdeling plaats zal vinden.
Huwelijk (of gelijkwaardig) in gemeenschap
Rechtspersonen
Bij een boedelverdeling van een rechtspersoon spreekt men van vereffening.
Een boedelscheiding in de zakelijke sfeer komt voor bij een faillissement, doorverkoop, of splitsing van een bedrijf.
Zie ook
Bronnen
|