Betonie

De betonie of het koortskruid (Stachys officinalis, synoniem: Betonica officinalis) is een plant uit de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). De soort staat op de Nederlandse- en Belgische Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en sterk in aantal afgenomen.

Betonie
Witte Betonie
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Klasse:Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:Bedektzadigen
Clade:'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade:Lamiiden
Orde:Lamiales
Familie:Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)
Geslacht:Stachys (Andoorn)
Soort
Stachys officinalis
(L.) Trevis. (1842)
Betonie
Afbeeldingen Betonie op Wikimedia Commons
Betonie op Wikispecies
Portaal    Biologie

De plant wordt 30-90 cm hoog en bloeit van juni tot augustus met paarsrode, soms witte bloemen. De bloemen vormen een dichte schijnaar. De meeste bladeren zitten in een wortelrozet. De onderste bladeren hebben een lange bladsteel en de bovenste bladeren hebben een korte bladsteel. De bladeren hebben een netvormige nervatuur. De kantige stengel is onvertakt en heeft korte haren.

De betonie komt voor op graslandhellingen en aan bosranden op niet te droge, lemige en kalkrijke grond. De plant wordt ook als sierplant gekweekt.

Plantengemeenschap

Betonie is een kensoort voor de associatie van betonie en gevinde kortsteel (Betonica-Brachypodietum).

Toepassingen

In de Griekse en Romeinse oudheid werd de Betonie veel als braakmiddel en bij het stelpen van bloed toegepast. Pedanius Dioscorides beschreef al de werking op het zenuwstelsel en Antonia Musa beschreef in De Herba Vettonica 47 kwalen, waartegen betonie als geneeskrachtig kruid gebruikt kon worden. In de Middeleeuwen werd de plant gebruikt bij bezweringen. Tegenwoordig worden de in de plant voorkomende werkzame stoffen gebruikt bij aandoeningen van de luchtwegen, diarree en blaasontsteking.

Zie de categorie Stachys officinalis van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Wikibooks heeft meer over dit onderwerp: Ecologisch tuinieren - Betonie.
Soorten van het geslacht Stachys (Andoorn)

... · S. arvensis (Akkerandoorn) · S. alpina (Alpenandoorn) · S. byzantina (Ezelsoor) · S. officinalis (Betonie) · S. palustris (Moerasandoorn) · S. recta (Bergandoorn) · S. sylvatica (Bosandoorn) · ...

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.