Aviolanda

De vennootschap werd in mei 1927 opgericht in Rotterdam door Hendrik Adolph Burgerhout (1886-1932), directeur van Burgerhout's Machinefabriek en Scheepswerf NV te Rotterdam en Scheepsbouwwerf Gebr. Pot te Bolnes. Het bedrijf werd gevestigd in Papendrecht op een deel van het terrein van NV Scheepswerf voorheen Wed. A. van Duyvendijk. Zodoende kon Aviolanda de licentiebouw van de Dornier J "Wal" op zich nemen. Hiervan heeft men er 41 gebouwd (drie uit onderdelen afkomstig van het Italiaanse CMASA). De oorspronkelijke opdracht was echter 72 stuks. Deze order en de order voor enkele schepen werden verkleind vanwege de crisis. Dit leidde ertoe dat de scheepswerf failliet ging en Burgerhout in 1932 zelfmoord pleegde. Zijn zoon Hendrik Adolph Burgerhout jr. en P.A. van de Velde gingen vervolgens verder met Aviolanda. Nog voor de oorlog bouwde Aviolanda zes Curtiss P-6E Hawk I in licentie voor de ML-KNIL, twee Koolhoven FK.43's en de rompen van vierentwintig Koolhoven FK.51's.

Aviolanda is vooral bekend geworden door de licentiebouw van de Dornier Do.24K, een vliegboot die speciaal ontworpen was voor de Nederlandse Marine. Op 21 augustus 1936 ontving Aviolanda de licentieopdracht, waarbij De Schelde garant zou staan voor de vleugels en de motorgondels. De eerste order kwam binnen in 1938. Er werden uiteindelijk 43 toestellen besteld. Hiervan zijn slechts acht geleverd.

Omstreeks 1938 heeft Aviolanda geprobeerd een jachtvliegtuig te ontwikkelen, maar dit project is niet verder gekomen dan een mock-up (1:1 voorstelling) zonder motor.

Toen de Duitsers in mei 1940 Nederland bezetten, werd opdracht gegeven de half-afgebouwde Do 24K's af te bouwen, dertien in totaal. Deze werden vervolgens nog aangepast door Weser Flugzeug Werke in Einswarden en als Do 24N in gebruik genomen door de Duitse reddingsbrigade (Seenotdienst). In 1941 besloten de Duitsers een verbeterd type van de Do 24 te laten maken, de Do 24T. De combinatie Aviolanda/Schelde en Fokker, dat in 1942 ook bij de productie werd betrokken, bouwde hiervan tot het einde van de oorlog uiteindelijk ongeveer 180 stuks. Aviolanda had in 1944 gedurende enkele maanden ook een vestiging in Slikkerveer.

Om te kunnen overleven en om verzekerd te zijn van overheidssteun, was het de bedoeling dat Fokker, De Schelde en Aviolanda in 1947 tot de NV Verenigde Nederlandse Vliegtuigfabrieken 'Fokker' fuseerden. Aviolanda zou bezwaar hebben gehad tegen de overheersing van Fokker, de samenwerking werd in 1949 weer ontbonden. In 1968 ging Aviolanda echter alsnog op in Fokker.

In 1948 werden zeven Fairey Firefly's Mark F.1 voor de KNIL omgebouwd tot trainerversies T.1 "advanced trainer" en T.2 "weapons trainer". Na de oorlog heeft Aviolanda ook meegewerkt aan de bouw/revisie van de Gloster Meteor, Hawker Hunter en de Lockheed F-104 Starfighter.

Aviolanda heeft rond 1954-1959 onbemande doelvliegtuigen ontwikkeld, onder andere de T-11, T-20en AT-21. Met de constructie van de T-11a werd medio 1954 begonnen. Van de AT-21 waren in de tweede helft van maart 1956 de eerste drie prototypes gereed voor proefvluchten. De doelvliegtuigen zijn nooit verder in productie genomen.

In 1955 werd de Nederlandse Helikopter Industrie (NHI) opgericht. Dit was een samenwerkingsverband tussen Aviolanda, Kromhout en Fokker om de SOBEH H-2 in productie te nemen. De assemblage van de verschillende onderdelen vond plaats op vliegveld Zestienhoven. In 1959 ging de assemblage over naar Aviolanda en daar maakte men in aanvulling op de negen op Zestienhoven geassembleerde toestellen, nog twee exemplaren. In 1961 werd de productie gestaakt.

• In 1946 richtten werknemers van de vliegtuigfabriek hun eigen voetbalvereniging op: V.V. Aviolanda. Na de fusie in 1967 werd de naam gewijzigd in V.V. Drechtstreek.

• Kort na de bevrijding, in 1946-49, werd Aviolanda in opdracht van de Nederlandse Spoorwegen ingezet bij de bouw van autobuscarrosserieën om te helpen bij een snelle wederopbouw van het openbaar vervoer in Nederland. Het ging om opleggerbussen op DAF-onderstellen, Crossley- en Ford-bussen naar ontwerpen van Verheul.

In Woensdrecht is de naam "Aviolanda" nog steeds zeer bekend. Er wordt thans een industrieterrein mee aangeduid waarop zich onder andere Fokker Aircraft Services en de Nederlandse vestiging van NHIndustries bevindt.