Ariane (raketfamilie)
De Ariane is een reeks draagraketten van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. De Arianeraketten worden gelanceerd vanaf het Centre Spatial Guyanais (CSG) bij Kourou in Frans-Guyana. De eerste versie, Ariane 1, werd op 24 december 1979 met succes gelanceerd. De volgende versies, Ariane 2, 3 en 4 waren vergrote versies van de Ariane 1. De meest succesvolle versie van Ariane is nummer 4. De huidige Arianeraket, de Ariane 5 benadert dat succes. Deze werd geheel opnieuw ontworpen. Na enkele mislukte lanceringen werd deze versie van de Ariane eind jaren 1990 operationeel. Op 26 november 2019 werd voor de 250e keer een Ariane raket gelanceerd.
Voor het Ariane-project bestond een project voor de Europa, maar dit kwam niet verder dan het ontwikkelstadium.
De Ariane 5 ECA werd op 12 februari 2005 gebruikt om de Nederlandse satelliet Sloshsat FLEVO in de ruimte te brengen.
In het Frans staat Ariane voor Ariadne, de figuur uit de Griekse mythologie. Naar deze Franse naam is de raket genoemd.
Versies
De verschillende versies van de Ariane-raketten:
- Ariane 1, eerste succesvolle lancering op 24 december 1979
- Ariane 2, eerste succesvolle lancering op 20 november 1987 (de eerste lancering op 30 mei 1986 mislukte)
- Ariane 3, eerste succesvolle lancering op 4 augustus 1984
- Ariane 4, eerste succesvolle lancering op 15 juni 1988
- Ariane 5, eerste succesvolle lancering op 30 oktober 1997 (de eerste lancering op 4 juni 1996 mislukte).
- Ariane 6, eerste lancering gepland voor 2020.
Ariane 1 t/m 4
De Ariane 1 was een drietrapsraket, gemaakt met technologie van militaire raketten. Arianes 2 tot 4 zijn verbeteringen van de Ariane 1. De grootste verschillen zijn de verbeterde versies van de motoren, wat het mogelijk maakt om grotere ladingen te vervoeren. De grootste versies konden twee satellieten lanceren, gemonteerd in de SPELDA-adapter (Structure Porteuse Externe pour Lancements Doubles Ariane).
De latere versies waren vaak uitgevoerd met aanhang-boosters. Deze uitvoeringen werden aangeduid met een achtervoegsel na het generatienummer. Eerst kwam het totale aantal boosters, dan letters die aanduiden of het trappen met vloeibare (L) of vaste (P) brandstof zijn. Bijvoorbeeld: een Ariane 42P was een Ariane 4 met 2 boosters met vaste brandstof. Een Ariane 44LP had 2 vaste, 2 vloeibare boosters, en een 44L had 4 boosters met vloeibare brandstof.
Ariane 5
De Ariane 5 was een nagenoeg compleet nieuw ontwerp. De twee vulbare laagste trappen werden vervangen door een enkele, cryogene kerntrap. Dit versimpelde de stapeling van rakettrappen, samen met het gebruik van een enkele raketmotor (de Vulcain). Omdat de centrale rakettrap zijn eigen gewicht niet kan dragen, zijn de twee vastebrandstofboosters aan de zijkanten gehangen. De boosters kunnen na gebruik eventueel worden geborgen voor onderzoek maar kunnen niet worden hergebruikt. De bovenste trap is vulbaar en herstartbaar, aangedreven door een enkele Aestus-motor. Om twee satellieten op de Ariane 5 te plaatsen wordt de SYLDA-adapter gebruikt.
Zoals met veel raketten waren de eerste vluchten van sommige Ariane-modellen (gedeeltelijke) mislukkingen. Hoewel, over alles gerekend, behoren de Ariane 4 en 5 toch tot de betrouwbaarste commerciële raketten ooit gelanceerd. Tot en met januari 2006 hebben 169 Ariane-vluchten 290 satellieten gelanceerd, waarvan 271 succesvol in een baan om de aarde zijn geplaatst (223 hoofdladingen en 48 meelifters) met een totaal gewicht van 575.000 kg. Dit slaagpercentage maakt de Ariane verreweg de meest gebruikte commerciële raket: meer dan twee derde van alle commerciële satellieten is gelanceerd met raketten van ESA.
De krachtigste uitvoeringen van Ariane 5 (de ES en de ECA) vallen in de Heavy Lift-categorie (meer dan 20.000 kg naar een lage baan om de aarde) en zijn geschikt om zware ladingen lanceren. Toen deze debuteerden konden alleen de Spaceshuttle de Titan IV-B meer massa dan de Ariane 5 in de ruimte brengen en de Proton-M was in capaciteit vergelijkbaar. De Shuttle en de Titan IV vliegen inmiddels niet meer. Anno 2018 zijn de Falcon 9 de Falcon Heavy de Delta IV Heavy en de Langemars 5 krachtiger. De zwaarste uitvoering van de Atlas V komt qua vrachtcapaciteit in de buurt van de Ariane 5. Op 4 mei 2007 vestigde een Ariane 5-ECA-raket een commercieel laadrecord: twee satellieten met een gezamenlijke massa van 9,4 ton.
Ariane 6
Om beter te kunnen concurreren met nieuwe prijsvechters als SpaceX en in de toekomst Blue Origin wordt de Ariane 6 ontwikkeld. Deze moet vooral eenvoudiger zijn en daardoor goedkoper dan zijn voorganger. Er wordt gebruikgemaakt van de gemoderniseerde en simpeler te produceren Vulcain 2.1 motor. De side-boosters zijn uit één behuizingssegment gemaakt. Voor de tweede trap gebruikt men de zeer effectieve Vinci-motor. Verder heeft de zwaarste Ariane 6-configuratie (A64) een iets grotere vrachtcapaciteit dan de Ariane 5. De lichtere A62-configuratie is bedoeld voor iets lichtere vrachten. De Ariane 6 is echter niet herbruikbaar waardoor er zorgen zijn of deze de concurrentie, die wel (deels) herbruikbare raketten heeft of ontwikkelt, aankan.
Zie ook
- Vega (raket) - een Europese, aan de Ariane 5 en 6 verwante serie lichte draagraketten.
 |
Zie de categorie Ariane (rocket) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |