Antiphon van Rhamnus

Antiphon van Rhamnus (Oudgrieks: Ἀντιφῶν) (± 480 – 411 v.Chr.) was de oudste van de 10 redenaars die opgenomen werden in de kanon van de Attische redenaars.

Hij werd geboren in de Attische deme Rhamnous. Als welbespraakte aristocraat verwierf hij beroemdheid als logograaf (= jurist die op bestelling redevoeringen voor anderen schreef). Ook was hij leraar in welsprekendheid. In een verloren gegaan geschrift Rhetoriká toonde hij voor het eerst met retorische oefeningen aan hoe een juridische redevoering (aanklacht én pleidooi) opgebouwd moest worden.

Vanwege zijn strenge antidemocratische opvattingen verscheen hij zelf zelden voor een rechtbank en sprak hij slechts bij uitzondering voor een groot publiek. In 411 was hij een van de belangrijkste leiders van de Oligarchische Revolutie van de Vierhonderd. In die hoedanigheid maakte hij deel uit van het gezantschap dat naar Sparta ging om te onderhandelen over het beëindigen van de Peloponnesische Oorlog. De zending was echter gedoemd tot mislukken.

Nadat het de democraten gelukt was de macht te heroveren, vluchtten de oligarchische leiders naar Dekeleia, maar Antiphon bleef in Athene. Als een van de voorstanders van de harde lijn werd hij dan ook voor de rechtbank gedaagd, ter dood veroordeeld en geëxecuteerd. De rede die hij tijdens het proces als zelfverdediging heeft uitgesproken werd door de historicus Thucydides zeer geapprecieerd, maar er bleef slechts weinig van bewaard.[1] Fragmenten uit die speech zijn wel bewaard gebleven en in 1907 door J. Nicole vanaf een Egyptische papyrus bewerkt.