Amorphophallus

Amorphophallus
	Amorphophallus titanum
	Taxonomische indeling
Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Embryophyta (Landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:	Bedektzadigen
Clade:	Eenzaadlobbigen
Orde:	Alismatales
Familie:	Araceae (Aronskelkfamilie)
	geslacht
	Amorphophallus; Blume ex Decne. (1834)
	Afbeeldingen Amorphophallus op Wikimedia Commons
	Amorphophallus op Wikispecies
Portaal	Biologie

Amorphophallus is een geslacht van circa 170 soorten tropische, knolvormende, kruidachtige planten uit de aronskelkfamilie.

Het zijn planten uit het laagland, die groeien van West-Afrika tot op de eilanden in de Grote Oceaan. De meeste soorten zijn endemisch. Ze komen niet voor in Amerika, hoewel daar wel een sterk gelijkend, maar niet nauw verwant geslacht voorkomt, Dracontium. Ze verkiezen verstoorde gebieden zoals secundaire bossen.

De soorten hebben een bolvormige wortelstok. Vanuit de top van deze wortelknol ontspringt één blad, dat tot 1 meter lang kan worden. Het blad bestaat uit een verticale bladsteel en een horizontaal blad, dat uit meerdere kleine deelblaadjes kan bestaan. Het blad houdt het maar één bloeiseizoen uit. De bloemsteel is afhankelijk van de soort kort of lang.

Als het blad volgroeid is, volgt één bloeiwijze. Zoals kenmerkend is voor de aronskelkfamilie, ontwikkelen ook deze soorten een bloeiwijze, die bestaat uit een langwerpig of ovaal schutblad (spatha), die gewoonlijk een bloeikolf (spadix) omgeeft. De bloeikolf kan verschillende kleuren hebben, maar is meestal wit-groen of bruin-paars. Aan de binnenkant bevatten ze randen of wratten, die als vallen voor insecten dienen.

De planten zijn eenhuizig. De bloeikolf bestaat uit kleine bloemen, die geen kroonbladen hebben. Onderaan zitten de vrouwelijke bloemen die uit niet meer dan een vruchtbeginsel bestaan. Daarboven zitten de mannelijke bloemen, die bestaan uit een groepje meeldraden. Aan de top van de kolf zit een blank, steriel gebied. Dit gedeelte, dat de "appendix" wordt genoemd, bestaat uit steriele bloemen met staminodiën.

Als het schutblad zich opent, moet de bestuiving dezelfde dag nog plaatsvinden. De appendix ruikt meestal naar rottend vlees, wat insecten aantrekt. Maar er bestaan ook soorten, die een aangename geur afgeven. Door een aantal ingenieuze insectenvallen, worden de bestuivende insecten opgesloten binnen het schutblad om stuifmeel op de vrouwelijke bloemen te deponeren. De vrouwelijke bloemen blijven één dag open, terwijl de mannelijke bloemen nog steeds gesloten zijn. De volgende dag gaan de mannelijke bloemen open en dan zijn de vrouwelijke bloemen niet meer ontvankelijk voor het stuifmeel. De mannelijke bloemen bedekken de gevangen insecten met stuifmeel. Zodra de insecten ontsnappen, kunnen ze een andere de bloemen van een andere plant bestuiven.

De bestoven bloemen vormen ronde bessen. Deze zijn afhankelijk van de soort wit, wit-geel, oranje, rood of blauw.

Amorphophallus-soorten vormen een waardplant voor de larven van sommige soorten Lepidoptera zoals Palpifer sexnotatus en Palpifer sordida.

Amorphophallus titanum heeft de grootste onvertakte bloeiwijze van alle planten. Deze kan 2,5 m lang en 1,5 m breed worden. Amorphophallus gigas is als plant groter, maar heeft een iets kleinere bloeiwijze.

De wortelknollen van de konjak (Amorphophallus konjac) en de olifantenyam (Amorphophallus paeoniifolius) worden als zetmeelrijke groente gegeten.

Amorphophallus bulbifer is de plant, die in België en Nederland kan worden gehouden.

De naam Amorphophallus komt van de Griekse woorden amorphos en phallos en betekent amorfe (ongevormde) penis.

Soorten

Amorphophallus titanum - close-up

Amorphophallus aberrans
Amorphophallus abyssinicus
- Amorphophallus abyssinicus subsp. abyssinicus
- Amorphophallus abyssinicus subsp. akeassii
- Amorphophallus abyssinicus subsp. unyikae
Amorphophallus albispathus
Amorphophallus albus
Amorphophallus amygdaloides
Amorphophallus angolensis
- Amorphophallus angolensis subsp. angolensis
- Amorphophallus angolensis subsp. maculatus
Amorphophallus angulatus
Amorphophallus angustispathus
Amorphophallus ankarana
Amorphophallus annulifer
Amorphophallus antsingyensis
Amorphophallus aphyllus
Amorphophallus asper
Amorphophallus asterostigmatus
Amorphophallus atrorubens
Amorphophallus atroviridis
Amorphophallus barthlottii
Amorphophallus baumannii
Amorphophallus beccarii

Amorphophallus bulbifer

Amorphophallus becquaertii
Amorphophallus bonaccordensis
Amorphophallus borneensis
Amorphophallus boyceanus
Amorphophallus brachyphyllus
Amorphophallus brevispathus
Amorphophallus bufo
Amorphophallus bulbifer
Amorphophallus calabaricus
- Amorphophallus calabaricus subsp. calabaricus
- Amorphophallus calabaricus subsp. mayoi
Amorphophallus canaliculatus
Amorphophallus carneus
Amorphophallus chlorospathus
Amorphophallus cicatricifer
Amorphophallus cirrifer
Amorphophallus coaetaneus
Amorphophallus commutatus
Amorphophallus consimilis
Amorphophallus corrugatus
Amorphophallus costatus

Amorphophallus prainii

Amorphophallus coudercii
Amorphophallus cruddasianus
Amorphophallus curvistylis
Amorphophallus dactylifer
Amorphophallus declinatus
Amorphophallus decus-silvae
Amorphophallus discophorus
Amorphophallus dracontioides
Amorphophallus dunnii
Amorphophallus dzuii
Amorphophilus eburneus
Amorphophilus echinatus
Amorphophallus eichleri
Amorphophallus elatus
Amorphophallus elegans
Amorphophallus elliottii
Amorphophallus excentricus
Amorphophallus forbesii
Amorphophallus galbra
Amorphophallus gallaensis
Amorphophallus gigas
Amorphophallus gliruroides
Amorphophallus glossophyllus
Amorphophallus goetzei
Amorphophallus gomboczianus
Amorphophallus gracilior
Amorphophallus gracilis
Amorphophallus haematospadix
Amorphophallus harmandii
Amorphophallus hayi
Amorphophallus henryi
Amorphophallus hetterscheidii
Amorphophallus hewittii
Amorphophallus hildebrandtii
Amorphophallus hirsutus
Amorphophallus hirtus
Amorphophallus hohenackeri
Amorphophallus hottae
Amorphophallus impressus
Amorphophallus incurvatus
Amorphophallus infundibuliformis
Amorphophallus interruptus
Amorphophallus johnsonii
Amorphophallus kachinensis
Amorphophallus kiusianus
Amorphophallus konjac: konjak
Amorphophallus konkanensis
Amorphophallus koratensis
Amorphophallus krausei
Amorphophallus lambii
Amorphophallus lanuginosus
Amorphophallus laoticus
Amorphophallus lewallei
Amorphophallus linearis
Amorphophallus linguiformis
Amorphophallus longicornus
Amorphophallus longiconnectivus
Amorphophallus longispathaceus
Amorphophallus longistylus
Amorphophallus longituberosus
Amorphophallus luzoniensis
Amorphophallus lyratus
Amorphophallus macrorhizus
Amorphophallus manta
Amorphophallus margaritifer
Amorphophallus margretae
Amorphophallus maximus
- Amorphophallus maximus subsp. fischeri
- Amorphophallus maximus subsp. maximus
Amorphophallus maxwellii
Amorphophallus mekongensis
Amorphophallus merrillii
Amorphophallus mildbraedii
Amorphophallus minor
Amorphophallus mossambicensis
Amorphophallus muelleri
Amorphophallus mullendersii
Amorphophallus mysorensis
Amorphophallus nanus
Amorphophallus napalensis
Amorphophallus napiger
Amorphophallus nicolsonianus
Amorphophallus obovoideus
Amorphophallus obscurus
Amorphophallus ochroleucus
Amorphophallus opertus
Amorphophallus paeoniifolius (synoniem: Amorphophallus campanulatus): Olifantenyam
Amorphophallus palawanensis
Amorphophallus parvulus
Amorphophallus paucisectus
Amorphophallus pendulus
Amorphophallus perakensis
Amorphophallus pilosus
Amorphophallus plicatus
Amorphophallus polyanthus
Amorphophallus prainii
Amorphophallus preussii
Amorphophallus purpurascens
Amorphophallus pusillus
Amorphophallus putii
Amorphophallus pygmaeus
Amorphophallus rhizomatosus
Amorphophallus richardsiae
Amorphophallus rostratus
Amorphophallus rugosus
Amorphophallus sagittarius
Amorphophallus salmoneus
Amorphophallus saraburiensis
Amorphophallus saururus
Amorphophallus scaber
Amorphophallus scutatus
Amorphophallus sizemorae
Amorphophallus sizemorae
Amorphophallus smithsonianus
Amorphophallus sparsiflorus
Amorphophallus spectabilis
Amorphophallus staudtii
Amorphophallus stipitatus
Amorphophallus stuhlmannii
Amorphophallus subsymbiformis
Amorphophallus sumawongii
Amorphophallus sylvaticus
Amorphophallus symonianus
Amorphophallus synandrifer
Amorphophallus taurostigma
Amorphophallus tenuispadix
Amorphophallus tenuistylis
Amorphophallus teuszii
Amorphophallus tinekeae
Amorphophallus titanum : (Grootste bloeiwijze ter wereld)
Amorphophallus tonkinensis
Amorphophallus variabilis
Amorphophallus venustus
Amorphophallus verticillatus
Amorphophallus yuloensis
Amorphophallus yunnanensis
Amorphophallus zengianus
Amorphophallus zenkeri
- Amorphophallus zenkeri subsp. mannii
- Amorphophallus zenkeri subsp. zenkeri

Referenties

Hetterscheid, W.L.A. 1994. Preliminary taxonomy and morphology of Amorphophallus Blume ex Decaisne (Araceae). In: M.M. Serebreyanyi (ed.), Proc. Moscow Aroid Conference 1992: 35-48. Moscow.
Hetterscheid, W.L.A. & G.J.C.M. v. Vliet, 1996. Amorphophallus, giant from the forest. CITES/C&M, 2(4): 86-96.
Everything You Always Wanted to Know About Amorphophallus, but Were Afraid to Stick Your Nose Into!!!!! by Wilbert Hetterscheid and Stephen Ittenbach - Aroideana 19 :7-129
Amorphophallus soorten met foto’s

((a :Amorphophallus amurense

Geslachten van de familie Araceae (Aronskelkfamilie)
... · Aglaonema · Alocasia · Amorphophallus · Amorphophallus · Arum (Aronskelk) · Caladium · Calla · Culcasia · Dieffenbachia · Dracunculus · Epipremnum · Gymnostachys · Helicodiceros · Lemna (Kroos) · Monstera · Philodendron · Pistia · Scindapsus · Spathiphyllum (Lepelplant) · Spirodela · Wolffia · ...

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.