Album amicorum

Een album amicorum (Latijn voor 'vriendenboek') was een bundel met persoonlijke teksten en illustraties. Deze werden op verzoek van de eigenaar van het album aangebracht door vrienden, collega's, leermeesters en bekende personen. De bijdragen, soms in dichtvorm, werden in veel gevallen van een wapen, tekening of rebus voorzien. Het album amicorum is een vroege vorm van een poesiealbum of een liber amicorum of zelfs van het handtekeningen verzamelen van beroemde personen.

Album amicorum van Joost van Ockinga. De exacte duiding van deze 'Fontein der Liefde' is moeilijk, maar het geraamte maakt duidelijk dat ook in de liefde het 'Gedenk te sterven' een belangrijke rol speelt. (Koninklijke Bibliotheek)

Het album ontstond in de loop van de zestiende eeuw als mode in adellijke studentenkringen in Oost-Nederland, geïnspireerd door Duitse voorbeelden. Regelmatig reisden studenten door heel Europa van universiteit naar universiteit om kennis op te doen. In de verschillende universiteitssteden verzamelden zij bijdragen voor hun album. Mogelijk zijn deze weer ontstaan uit wapenboeken. De oude alba bevatten veelal ook liedteksten die een mooie inkijk geven in de gevoelens en gedachten van studenten en vrouwen in die tijd. De voorkomende liederen maken deel uit van de renaissanceliteratuur. Meerdere alba ontwikkelden zich in het begin van de 17e eeuw tot een vrouwenalbum waarin alle bijdragen afkomstig waren van vrouwen.

Het Gelders Archief te Arnhem heeft in 2007 het oudste Album Amicorum, dat van Johan van Lynden uit Hattem, in bruikleen gekregen van de Van Batenborgh Stichting. De eerste tekstbijdrage in dit exemplaar stamt van vóór 1556.