Vrouwelijke substantieven kunnen in het Grieks enkel op volgende uitgangen eindigen:
- -α, -η, -ω, -ος, -ου
Merk op dat -ος een uitgang is die zowel bij mannelijke, vrouwelijke als onzijdige substantieven kan voorkomen. De meerderheid van deze substantieven is evenwel mannelijk.
Verder kunnen we ze onderverdelen in gelijklettergrepig en ongelijklettergrepig: een substantief heet gelijklettergrepig indien er in het meervoud evenveel lettergrepen zijn als in het enkelvoud.
De gelijklettergrepigen eindigen op: -α, -η, -ω, -ος
De ongelijklettergrepigen eindigen op: -α, -ου
Het is dus enkel bij de substantieven op -α dat je moet weten tot welke groep ze behoren, voor de overige vier uitgangen is er maar één mogelijkheid.
Elk van de 6 groepen die we zo kunnen onderscheiden worden hierna één voor één besproken. Binnen elke groep zijn er dan verschillende voorbeelden al naargelang de lettergreep waarop het accent valt.
Opmerking:
- Bij bijna alle vrouwelijke substantieven is de vocatief gelijk aan de nominatief. Deze naamval wordt dus in de onderstaande tabellen enkel vermeld indien verschillend.
Gelijklettergrepigen op -α
Er zijn twee verbuigingen in deze groep:
Eerste verbuiging
| laatste | voor- laatste | derde- laatste | |
|---|---|---|---|
| Nom. Enk. | καρδιά | ώρα | θάλασσα |
| Gen. Enk. | καρδιάς | ώρας | θάλασσας |
| Acc. Enk. | καρδιά | ώρα | θάλασσα |
| Nom. Mv. | καρδιές | ώρες | θάλασσες |
| Gen. Mv. | καρδιών | ωρών | θαλασσών |
| Acc. Mv. | καρδιές | ώρες | θάλασσες |
| Betekenis | hart | uur | zee |
Opmerking:
- In de genitief meervoud staat het accent steeds op de laatste lettergreep.
Tweede verbuiging
De woorden die deze verbuiging tellen minimaal drie lettergrepen en eindigen op:
- -άδα, -ίδα, -ίνα, -ίλα, -ούδα, -ούγα, -ούλα, -ούρα, -έρα (klemtoon op de voorlaatste lettergreep),
- -ότητα, -ύτητα, -ιγγα, -αγγα, -υγα, -ιθα (klemtoon op de derdelaatste lettergreep),
- nog een vijftiental uiterst zeldzame woorden.
| voor- laatste | derde- laatste | |
|---|---|---|
| Nom. Enk. | ελπίδα | σάλπιγγα |
| Gen. Enk. | ελπίδας | σάλπιγγας |
| Acc. Enk. | ελπίδα | σάλπιγγα |
| Nom. Mv. | ελπίδες | σάλπιγγες |
| Gen. Mv. | ελπίδων | σαλπίγγων |
| Acc. Mv. | ελπίδες | σάλπιγγες |
| Betekenis | hoop | trompet |
Opmerkingen:
- In de genitief meervoud staat het accent steeds op de voorlaatste lettergreep.
- In deze verbuiging zijn er geen woorden met accent op de laatste lettergreep.
Gelijklettergrepigen op -η
Deze groep heeft zowel een moderne als een klassieke verbuiging. Om het onderscheid te maken moet je de substantieven in het woordenboek opzoeken; achter de klassiek verbogen substantieven vind je de vermelding -εις.
Moderne verbuiging
| laatste | voor- laatste | derde- laatste | |
|---|---|---|---|
| Nom. Enk. | ψυχή | νίκη | ζάχαρη |
| Gen. Enk. | ψυχής | νίκης | ζάχαρης |
| Acc. Enk. | ψυχή | νίκη | ζάχαρη |
| Nom. Mv. | ψυχές | νίκες | ζάχαρες |
| Gen. Mv. | ψυχών | νικών | — |
| Acc. Mv. | ψυχές | νίκες | ζάχαρες |
| Betekenis | ziel | overwinning | suiker |
Opmerkingen:
- In de genitief meervoud staat het accent steeds op de laatste lettergreep.
- De woorden met accent op de derdelaatste lettergreep hebben echter geen genitief meervoud.
- De woorden αδελφή/αδερφή "zus", ξαδέλφη/ξαδέρφη "nicht", γιορτή "naamdag", νυφή "bruid" en Κυριακή "zondag" hebben een genitief meervoud op -άδων. Ze zijn dus ongelijklettergrepig in deze naamval.
Klassieke verbuiging
| voor- laatste | derde- laatste | |
|---|---|---|
| Nom. Enk. | σκέψη | δύναμη |
| Gen. Enk. | σκέψης | δύναμης |
| σκέψεως | δυνάμεως | |
| Acc. Enk. | σκέψη | δύναμη |
| Nom. Mv. | σκέψεις | δυνάμεις |
| Gen. Mv. | σκέψεων | δυνάμεων |
| Acc. Mv. | σκέψεις | δυνάμεις |
| Betekenis | gedachte | kracht |
Opmerkingen:
- Er zijn geen woorden met het accent op de laatste lettergreep die de klassieke verbuiging volgen.
- Er bestaan twee vormen voor de genitief enkelvoud.
- Bij de woorden met accent op de derdelaatste lettergreep verspringt het accent op de alternatieve vorm van de genitief enkelvoud en op alle naamvallen van het meervoud.
Gelijklettergrepigen op -ω
Deze groep bevat enkel eigennamen; er is dus geen meervoud.
| laatste | voor- laatste | |
|---|---|---|
| Nom. Enk. | Αργυρώ | Φρόσω |
| Gen. Enk. | Αργυρώς | Φρόσως |
| Acc. Enk. | Αργυρώ | Φρόσω |
Opmerking:
- Er zijn ook 5 woorden met een genitief op -ούς:
- ηχώ "echo", πειθώ "geloofsovertuiging", φειδώ "zuinigheid", Ιεριχώ "Jericho", Λητώ "Leto".
Gelijklettergrepigen op -ος
| laatste | voor- laatste | derde- laatste | |
|---|---|---|---|
| Nom. Enk. | κιβωτός | λεωφόρος | διάμετρος |
| Gen. Enk. | κιβωτού | λεωφόρου | διαμέτρου |
| Acc. Enk. | κιβωτό | λεωφόρο | διάμετρο |
| Voc. Enk. | (κιβωτό) | (λεωφόρο) | (διάμετρο) |
| Nom. Mv. | κιβωτοί | λεωφόροι | διάμετροι |
| Gen. Mv. | κιβωτών | λεωφόρων | διαμέτρων |
| Acc. Mv. | κιβωτούς | λεωφόρους | διαμέτρους |
| Betekenis | kist | laan | diameter |
Opmerkingen:
- Dit is de enige groep vrouwelijke substantieven waar de vocatief niet gelijk is aan de nominatief. De vocatieven van deze groep zijn echter uiterst zeldzaam.
- Bij de woorden met accent op de derdelaatste lettergreep verschuift het accent in de genitief (enkelvoud en meervoud) en de accusatief meervoud.
- Er bestaan ook uitgangen op -ες voor de nominatief en de accusatief meervoud, ze klinken echter eerder volks. Indien deze uitgang gebruikt wordt dan verschuift het accent in de accusatief meervoud echter niet.
Ongelijklettergrepigen op -α
| laatste | |
|---|---|
| Nom. Enk. | γιαγιά |
| Gen. Enk. | γιαγιά |
| Acc. Enk. | γιαγιά |
| Nom. Mv. | γιαγιάδες |
| Gen. Mv. | γιαγιάδων |
| Acc. Mv. | γιαγιάδες |
| Betekenis | grootmoeder |
Opmerking:
- Deze groep bevat in totaal slechts 6 substantieven; de andere zijn:
- μαμά "mama", κυρά "dame", νονά "meter (doopmoeder)", νταντά "min (zoogmoeder)", οκά (een oude gewichtseenheid van 1280 gram).
Ongelijklettergrepigen op -ου
| laatste | |
|---|---|
| Nom. Enk. | αλεπού |
| Gen. Enk. | αλεπούς |
| Acc. Enk. | αλεπού |
| Nom. Mv. | αλεπούδες |
| Gen. Mv. | αλεπούδων |
| Acc. Mv. | αλεπούδες |
| Betekenis | vos |
>> Nieuwgrieks >> Substantieven >> Vrouwelijke substantieven