มาตรา

From Old Khmer mātrā, māttrā, mātatrā, mādatra, mtrā (“dimension; measure; proportion; provision; etc”); ultimately from Sanskrit मात्रा (mātrā, “amount; degree”). Cognate with Modern Khmer មាត្រា (miətriə).

มาตรา • (mâat-dtraa)

1. system of units of seize, time, volume, etc.
   • มาตราเมตริก

     mâat-dtraa méet-dtrìk

     Metric system.

2. (law) distinct portion or provision of a law: article, section, etc. Abbreviation: ม. (mɔɔ)
   • 2006, ศาลฎีกา, คำพิพากษาศาลฎีกาที่ ๕๙๕๓/๒๕๔๙ ในคดีระหว่างพนักงานอัยการ โจทก์ กับพันตรี เฉลิมชัย มัจฉากล่ำ และพวก รวมสามคน จำเลย เรื่อง ความผิดต่อชีวิต ลักทรัพย์ ความผิดต่อเจ้าพนักงานในการยุติธรรม ความผิดต่อการชันสูตรพลิกศพ ความผิดต่อพระราชบัญญัติอาวุธปืนฯ ลงวันที่ ๕ กันยายน ๒๕๔๙:

     ศาลชั้นต้นพิจารณาแล้วพิพากษาว่า จำเลยที่ ๑ มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๒๘๙ (๔) ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๑๕๐ ทวิ วรรคสอง พระราชบัญญัติอาวุธปืน เครื่องกระสุนปืน วัตถุระเบิด ดอกไม้เพลิง และสิ่งเทียมอาวุธปืน พ.ศ. ๒๔๙๐ มาตรา ๗ ๗๒ วรรคหนึ่ง ประกอบประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๘๓ การกระทำของจำเลยที่ ๑ เป็นความผิดหลายกรรมต่างกัน ให้ลงโทษทุกกรรมเป็นกระทงความผิดไปตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๙๑ ฐานร่วมกันฆ่าผู้อื่นโดยไตร่ตรองไว้ก่อน ให้ประหารชีวิต ฐานความผิดตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๑๕๐ ทวิ จำคุกหนึ่งปี ฐานใช้อาวุธปืนและเครื่องกระสุนปืนโดยไม่ได้รับใบอนุญาต จำคุกหนึ่งปี แต่เมื่อลงโทษประหารชีวิตจำเลยที่ ๑ แล้ว จึงไม่นำโทษกระทงอื่นมารวมอีก

     sǎan-chán-dtôn pí-jaa-rá-naa lɛ́ɛo pí-pâak-sǎa wâa jam-ləəi tîi nʉ̀ng mii kwaam-pìt dtaam bprà-muuan-gòt-mǎai aa-yaa mâat-dtraa sɔ̌ɔng rɔ́ɔi bpɛ̀ɛt-sìp gâao à-nú-mâat-dtraa sìi bprà-muuan-gòt-mǎai wí-tii-pí-jaa-rá-naa kwaam aa-yaa mâat-dtraa nʉ̀ng rɔ́ɔi hâa-sìp tá-wí wák sɔ̌ɔng prá-râat-chá-ban-yàt aa-wút-bpʉʉn krʉ̂ʉang-grà-sǔn-bpʉʉn wát-tù-rá-bə̀ət dɔ̀ɔk-máai-pləəng lɛ́ sìng-tiiam-aa-wút-bpʉʉn pút-tá-sàk-gà-ràat sɔ̌ɔng pan sìi rɔ́ɔi gâao-sìp mâat-dtraa jèt jèt-sìp sɔ̌ɔng wák nʉ̀ng bprà-gɔ̀ɔp bprà-muuan-gòt-mǎai aa-yaa mâat-dtraa bpɛ̀ɛt-sìp sǎam gaan-grà-tam kɔ̌ɔng jam-ləəi tîi nʉ̀ng bpen kwaam-pìt lǎai gam dtàang gan hâi long tôot túk gam bpen grà-tong kwaam-pìt bpai dtaam bprà-muuan-gòt-mǎai aa-yaa mâat-dtraa gâao-sìp èt tǎan rûuam gan kâa pûu ʉ̀ʉn dooi dtrài-dtrɔɔng wái gɔ̀ɔn hâi bprà-hǎan-chii-wít tǎan kwaam-pìt dtaam bprà-muuan-gòt-mǎai wí-tii-pí-jaa-rá-naa kwaam aa-yaa mâat-dtraa nʉ̀ng rɔ́ɔi hâa-sìp tá-wí jam-kúk nʉ̀ng bpii tǎan chái aa-wút-bpʉʉn lɛ́ krʉ̂ʉang-grà-sǔn-bpʉʉn dooi mâi dâai ráp à-nú-yâat jam-kúk nʉ̀ng bpii dtɛ̀ɛ mʉ̂ʉa long tôot bprà-hǎan-chii-wít jam-ləəi tîi nʉ̀ng lɛ́ɛo jʉng mâi nam tôot grà-tong ʉ̀ʉn maa ruuam ìik

     Having conducted a trial, the court of first instance renders the following sentence: The 1st Defendant is guilty under the Criminal Code, Section 289 (4), the Code of Criminal Procedure, Section 150 bis, Paragraph 1, the Firearms, Ammunition, Explosives, Fireworks, and Artificial Firearms Act 1947, Section 7 and Section 72, Paragraph 1, in conjunction with the Criminal Code, Section 83. The acts done by the 1st Defendant constitute several and separate counts, for each of which the Defendant needs to be punished in accordance with the Criminal Code, Section 91. As for the count of premeditated murder conspiracy, the Defendant is given the penalty of death. As regards the count under the Code of Criminal Procedure, Section 150 bis, the Defendant is imposed with imprisonment of one year. With respect to the count of using unlicensed firearms and ammunition, the Defendant is dealt with by imprisonment of one year. But as the 1st Defendant is to be put to death [for the first count], the penalties for the other counts need not to be included any further.

3. (grammar) category assigned to a syllable based on its ending sound:
   1. the category กก (gòk) for a syllable ended by the sound [k], which is represented by the letter ก (gɔɔ), ข (kɔ̌ɔ), ฃ (kɔ̌ɔ), ค (kɔɔ), ฅ (kɔɔ), or ฆ (kɔɔ);
   2. the category กง (gong) for a syllable ended by the sound [ŋ], which is represented by the letter ง (ngɔɔ);
   3. the category กด (gòt) for a syllable ended by the sound [t], which is represented by the letter จ (jɔɔ), ฉ (chɔ̌ɔ), ช (chɔɔ), ซ (sɔɔ), ฌ (chɔɔ), ฎ (dɔɔ), ฏ (dtɔɔ), ฐ (tɔ̌ɔ), ฑ (tɔɔ), ฒ (tɔɔ), ด (dɔɔ), ต (dtɔɔ), ถ (tɔ̌ɔ), ท (tɔɔ), ธ (tɔɔ), ศ (sɔ̌ɔ), ษ (sɔ̌ɔ), or ส (sɔ̌ɔ);
   4. the category กน (gon) for a syllable ended by the sound [n], which is represented by the letter ญ (yɔɔ), ณ (nɔɔ), น (nɔɔ), ร (rɔɔ), ล (lɔɔ), or ฬ (lɔɔ);
   5. the category กบ (gòp) for a syllable ended by the sound [p], which is represented by the letter บ (bɔɔ), ป (bpɔɔ), พ (pɔɔ), ฟ (fɔɔ), or ภ (pɔɔ);
   6. the category กม (gom) for a syllable ended by the sound [m], which is represented by the letter ม (mɔɔ);
   7. the category เกย (gəəi) for a syllable ended by the sound [j], which is represented by the letter ย (yɔɔ);
   8. the category เกอว (gəəo) for a syllable ended by the sound [w], which is represented by the letter ว (wɔɔ);
   9. the category ก กา (gɔɔ gaa) for an open syllable.
4. (prosody) unit for short and long syllables in a poetic work. A syllable with a short vowel sound is given one unit. That with a long vowel sound is given two units.

• The term is only applied to a distinct portion or provision of a national law, especially an act, constitution, or decree. That of an international law is called ข้อ (kɔ̂ɔ). That of a nation's subordinate law or local legislation is also called ข้อ (kɔ̂ɔ). For example:
  • พระราชบัญญัตินี้มีห้ามาตรา

    prá-râat-chá-ban-yàt níi mii hâa mâat-dtraa

    This act contains five articles.

  • อนุสัญญานี้มีห้าข้อ

    à-nú-sǎn-yaa níi mii hâa kɔ̂ɔ

    This convention has five articles.

  • กฎกระทรวงนี้มีห้าข้อ

    gòt-grà-suuang níi mii hâa kɔ̂ɔ

    This ministerial regulation consists of five articles.