acha

See also: achá, āchà, and -acha

English

Etymology

From Hausa acca

Noun

acha (uncountable)

  1. fonio, esp. Digitaria exilis (white fonio) (a cereal cultivated in western Africa)

Synonyms

fonio

Further reading

Anagrams


Galician

achas

Etymology

13th century. From Old Galician and Old Portuguese acha (Cantigas de Santa Maria), from Vulgar Latin *ascla, from Latin assula. Cognate with Portuguese acha.

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈat͡ʃa/

Noun

acha f (plural achas)

  1. chip, sliver, splinter
    • 1370, Ramón Lorenzo (ed.), Crónica troiana. A Coruña: Fundación Barrié, page 613:
      Et alí ueeriades muytos ferros de muytas lanças agudas entrar per peytos et per adágaras et per uentres, et muytas lanças caer en achas et en tranções, et muytos escudos quebrantados, et moytas lorigas rrotas et desmalladas, et muytas espadas banadas en sange
      And you would have seen there many irons and many spears to enter in breasts and shields and bellies, and many spears to fell broken in chips and splinters, and many shields smashed down, and many coats broken and unmailed, and many swords bathed in blood
    • 1555, Hernán Núñez, Refranes o proverbios en romance:
      A acha tira pra racha (proverb)
      a chip off the old block
    Synonyms: cavaco, estela, racho
  2. billet (piece of wood used as firewood)
    Synonym: racha

References

  • acha” in Dicionario de Dicionarios do galego medieval, SLI - ILGA 2006-2012.
  • acha” in Xavier Varela Barreiro & Xavier Gómez Guinovart: Corpus Xelmírez - Corpus lingüístico da Galicia medieval. SLI / Grupo TALG / ILG, 2006-2016.
  • acha” in Dicionario de Dicionarios da lingua galega, SLI - ILGA 2006-2013.
  • acha” in Tesouro informatizado da lingua galega. Santiago: ILG.
  • acha” in Álvarez, Rosario (coord.): Tesouro do léxico patrimonial galego e portugués, Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega.

Morelos Nahuatl

Etymology

Borrowed from Spanish hacha, from French hache, from Frankish [Term?].

Noun

acha

  1. axe

References

  • Instituto Lingüístico de Verano, A.C. (2005) Pequeño diccionario ilustrado: Náhuatl de Cuentepec, Morelos, segunda edición edition, Tlalpan, D.F., México: Instituto Lingüístico de Verano, A.C., published 2006, page 22

Portuguese

Pronunciation

  • (Portugal) IPA(key): /ˈa.ʃɐ/
  • (Brazil) IPA(key): /ˈa.ʃa/, /ˈa.ʃɐ/
  • Hyphenation: a‧cha

Etymology 1

Inflected form of achar (to find; to think).

Verb

acha

  1. Third-person singular (ele, ela, also used with tu and você?) present indicative of achar
  2. Second-person singular (tu) affirmative imperative of achar

Etymology 2

From Old Portuguese acha, from Vulgar Latin *ascla (sliver), from Latin astula.

Noun

acha f (plural achas)

  1. billet (piece of wood used as firewood)
Synonyms

Etymology 3

From Old Portuguese acha, from Old French hache (battle-axe), from Frankish.

Noun

acha f (plural achas)

  1. battle-axe (axe for use in battle)

See also


Swahili

Etymology

From Proto-Bantu *-dáca.

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈɑ.tʃɑ/

Verb

-acha (infinitive kuacha)

  1. to leave
  2. to cease
  3. to allow

Conjugation

Conjugation of -acha
Non-finite forms
Form Positive Negative
Infinitive kuacha kutoacha
Simple finite forms
Positive form Singular Plural
Imperative acha acheni
Habitual huacha
Complex finite forms
Polarity Persons Persons / Classes Classes
1st 2nd 3rd / M-wa M-mi Ma Ki-vi N U Ku Pa Mu
Sg. Pl. Sg. Pl. Sg. / 1 Pl. / 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 / 14 15 / 17 16 18
Past
Positive niliacha
naliacha
tuliacha
twaliacha
uliacha
waliacha
mliacha
mwaliacha
aliacha waliacha uliacha iliacha liliacha yaliacha kiliacha viliacha iliacha ziliacha uliacha kuliacha paliacha muliacha
Relative nilioacha
nalioacha
tulioacha
twalioacha
ulioacha
walioacha
mlioacha
mwalioacha
alioacha walioacha ulioacha ilioacha lilioacha yalioacha kilioacha vilioacha ilioacha zilioacha ulioacha kulioacha palioacha mulioacha
Negative sikuacha hatukuacha hukuacha hamkuacha hakuacha hawakuacha haukuacha haikuacha halikuacha hayakuacha hakikuacha havikuacha haikuacha hazikuacha haukuacha hakukuacha hapakuacha hamukuacha
Present
Positive ninaacha
naacha
tunaacha unaacha mnaacha anaacha wanaacha unaacha inaacha linaacha yanaacha kinaacha vinaacha inaacha zinaacha unaacha kunaacha panaacha munaacha
Relative ninaoacha
naoacha
tunaoacha unaoacha mnaoacha anaoacha wanaoacha unaoacha inaoacha linaoacha yanaoacha kinaoacha vinaoacha inaoacha zinaoacha unaoacha kunaoacha panaoacha munaoacha
Negative siachi hatuachi huachi hamachi haachi hawaachi hauachi haiachi haliachi hayaachi hakiachi haviachi haiachi haziachi hauachi hakuachi hapaachi hamuachi
Future
Positive nitaacha tutaacha utaacha mtaacha ataacha wataacha utaacha itaacha litaacha yataacha kitaacha vitaacha itaacha zitaacha utaacha kutaacha pataacha mutaacha
Relative nitakaoacha tutakaoacha utakaoacha mtakaoacha atakaoacha watakaoacha utakaoacha itakaoacha litakaoacha yatakaoacha kitakaoacha vitakaoacha itakaoacha zitakaoacha utakaoacha kutakaoacha patakaoacha mutakaoacha
Negative sitaacha hatutaacha hutaacha hamtaacha hataacha hawataacha hautaacha haitaacha halitaacha hayataacha hakitaacha havitaacha haitaacha hazitaacha hautaacha hakutaacha hapataacha hamutaacha
Subjunctive
Positive niache tuache uache mache aache waache uache iache liache yaache kiache viache iache ziache uache kuache paache muache
Negative nisiache tusiache usiache msiache asiache wasiache usiache isiache lisiache yasiache kisiache visiache isiache zisiache usiache kusiache pasiache musiache
Present Conditional
Positive ningeacha tungeacha ungeacha mngeacha angeacha wangeacha ungeacha ingeacha lingeacha yangeacha kingeacha vingeacha ingeacha zingeacha ungeacha kungeacha pangeacha mungeacha
Negative nisingeacha
singeacha
tusingeacha
hatungeacha
usingeacha
hungeacha
msingeacha
hamngeacha
asingeacha
hangeacha
wasingeacha
hawangeacha
usingeacha
haungeacha
isingeacha
haingeacha
lisingeacha
halingeacha
yasingeacha
hayangeacha
kisingeacha
hakingeacha
visingeacha
havingeacha
isingeacha
haingeacha
zisingeacha
hazingeacha
usingeacha
haungeacha
kusingeacha
hakungeacha
pasingeacha
hapangeacha
musingeacha
hamungeacha
Past Conditional
Positive ningaliacha tungaliacha ungaliacha mngaliacha angaliacha wangaliacha ungaliacha ingaliacha lingaliacha yangaliacha kingaliacha vingaliacha ingaliacha zingaliacha ungaliacha kungaliacha pangaliacha mungaliacha
Negative nisingaliacha
singaliacha
tusingaliacha
hatungaliacha
usingaliacha
hungaliacha
msingaliacha
hamngaliacha
asingaliacha
hangaliacha
wasingaliacha
hawangaliacha
usingaliacha
haungaliacha
isingaliacha
haingaliacha
lisingaliacha
halingaliacha
yasingaliacha
hayangaliacha
kisingaliacha
hakingaliacha
visingaliacha
havingaliacha
isingaliacha
haingaliacha
zisingaliacha
hazingaliacha
usingaliacha
haungaliacha
kusingaliacha
hakungaliacha
pasingaliacha
hapangaliacha
musingaliacha
hamungaliacha
Conditional Contrary to Fact
Positive ningeliacha tungeliacha ungeliacha mngeliacha angeliacha wangeliacha ungeliacha ingeliacha lingeliacha yangeliacha kingeliacha vingeliacha ingeliacha zingeliacha ungeliacha kungeliacha pangeliacha mungeliacha
General Relative
Positive niachao tuachao uachao machao aachao waachao uachao iachao liachao yaachao kiachao viachao iachao ziachao uachao kuachao paachao muachao
Negative nisioacha tusioacha usioacha msioacha asioacha wasioacha usioacha isioacha lisioacha yasioacha kisioacha visioacha isioacha zisioacha usioacha kusioacha pasioacha musioacha
Gnomic
Positive naacha twaacha waacha mwaacha aacha waacha waacha yaacha laacha yaacha chaacha vyaacha yaacha zaacha waacha kwaacha paacha mwaacha
Perfect
Positive nimeacha tumeacha umeacha mmeacha ameacha wameacha umeacha imeacha limeacha yameacha kimeacha vimeacha imeacha zimeacha umeacha kumeacha pameacha mumeacha
"Already"
Positive nimeshaacha tumeshaacha umeshaacha mmeshaacha ameshaacha wameshaacha umeshaacha imeshaacha limeshaacha yameshaacha kimeshaacha vimeshaacha imeshaacha zimeshaacha umeshaacha kumeshaacha pameshaacha mumeshaacha
"Not yet"
Negative sijaacha hatujaacha hujaacha hamjaacha hajaacha hawajaacha haujaacha haijaacha halijaacha hayajaacha hakijaacha havijaacha haijaacha hazijaacha haujaacha hakujaacha hapajaacha hamujaacha
"If/When"
Positive nikiacha tukiacha ukiacha mkiacha akiacha wakiacha ukiacha ikiacha likiacha yakiacha kikiacha vikiacha ikiacha zikiacha ukiacha kukiacha pakiacha mukiacha
"If not"
Negative nisipoacha tusipoacha usipoacha msipoacha asipoacha wasipoacha usipoacha isipoacha lisipoacha yasipoacha kisipoacha visipoacha isipoacha zisipoacha usipoacha kusipoacha pasipoacha musipoacha
Consecutive
Positive nikaacha tukaacha ukaacha mkaacha akaacha wakaacha ukaacha ikaacha likaacha yakaacha kikaacha vikaacha ikaacha zikaacha ukaacha kukaacha pakaacha mukaacha
Not all possible forms are listed in the table. Transitive verbs can take object concords, relative concords can agree with all noun classes, and many other forms not commonly seen in modern Standard Swahili are absent from the table. See Appendix:Swahili verbs for more information.

Western Apache

Noun

acha

  1. axe

Zacatlán-Ahuacatlán-Tepetzintla Nahuatl

Etymology

Borrowed from Spanish hacha, from French hache, from Frankish [Term?].

Noun

acha

  1. axe

References

  • Instituto Lingüístico de Verano, A.C. (2006) Pequeño diccionario ilustrado: Náhuatl de los municipios de Zacatlán, Tepetzintla y Ahuacatlán, segunda edición edition, Tlalpan, D.F. México: Instituto Lingüístico de Verano, A.C., page 22
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.