Zénobe Gramme

Gramme werd in Luik opgeleid tot timmerman. In 1856 vestigde hij zich in Parijs, waar hij voor Heinrich Ruhmkorff werkte, een producent van elektromagnetische apparaten. Hij bouwde verder op de machine van Hippolyte Pixii.

In 1869 vond hij de Gramme-dynamo uit, een gelijkstroomdynamo die in staat was veel hogere spanningen te genereren dan de toen bekende dynamo's.

Hij vervolmaakte het prototype van de dynamo, waardoor het geschikt was voor commerciële toepassingen zoals het gebruik in de industrie. Hij deed zijn vondst in 1871, aan het begin van het industriële tijdperk, waarin de dynamo uitgebreid werd toegepast.[1] Als doe-het-zelver en timmerman werkte hij in die tijd voor zilversmid Charles Christofle.

Zijn tweede dynamo uit 1871 werd geëxposeerd in het Maison de la Métallurgie et de l'Industrie te Luik. Met de machine van Gramme kon men door elektrolyse in één uur 600 gram zilver laten neerslaan op bronzen bestekken.

Om zijn apparaat in productie te brengen, richtte hij samen met de Franse ingenieur Hippolyte Fontaine in 1871 La Société des Machines magnéto-électriques Gramme op. Deze fabriek specialiseerde zich in dynamo's en elektrische generatoren. De toekomst van de dynamo zou beperkt geweest zijn zonder Fontaines ontdekking dat elektriciteit transporteerbaar was. Op de wereldtentoonstelling van 1873 te Wenen ontdekte Fontaine bij toeval dat men elektriciteit verschillende kilometers ver kon transporteren. Tot dan toe stond de generator daar waar men de elektriciteit nodig had. Nu kon de generator waar dan ook geplaatst worden en dus worden gecentraliseerd.

Gramme overleed op 74-jarige leeftijd. Hij ligt begraven op het kerkhof Cimetière du Père-Lachaise te Parijs.

Zijn standbeeld staat voor het museum Conservatoire national des arts et métiers te Parijs. Een ander standbeeld van hem siert sinds 1905 de Pont Fragnée in zijn geboortestad Luik. In 2005 eindigde hij op nr. 23 in de Waalse versie van de verkiezing van De Grootste Belg. Er werden straten vernoemd naar Zenobe Gramme in onder andere Ronse, Schaarbeek, Gent en Antwerpen.

• Antonio Pacinotti, de uitvinder van het eerste prototype van een dynamo, voor Z. Gramme
• de A958 Zenobe Gramme is een Belgisch marineschip, met als thuis de Marinebasis van Zeebrugge[2]

• (de) Gramme-Motor
• (en) Biografie Zénobe Theophile Gramme. The Hebrew University of Jerusalem Gearchiveerd op 2005-03-06.

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Zénobe Gramme op Wikimedia Commons.