Zebrapad

Een zebrapad is een gedeelte van de straat waar voetgangers ongehinderde doorgang dienen te krijgen bij het oversteken van de weg. Het wordt aangegeven met een aantal witte stroken in de lengterichting van de weg. In de wet spreekt men van een voetgangersoversteekplaats (VOP), in België van een oversteekplaats voor voetgangers.

Zebrapad in Brussel.
Zebrapad in Moermansk.

Voorrang

In Nederland en België behoren voetgangers die aangeven te willen oversteken reeds doorgang te krijgen. Voor Nederland is dit geregeld in het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990, artikel 49, tweede lid:

Bestuurders moeten voetgangers en bestuurders van een gehandicaptenvoertuig, die op een voetgangersoversteekplaats oversteken of kennelijk op het punt staan zulks te doen, voor laten gaan.

In het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk heeft een voetganger voorrang zodra deze een voet op het zebrapad plaatst.

De gemeente Eemsmond heeft in 2004 besloten alle zebrapaden op te doeken. Volgens de gemeente zouden zebrapaden schijnveiligheid creëren.

Naam en geschiedenis
Verkeersbord L2: Zebrapad
Verkeersbord J22: vooraanduiding zebrapad

Het zebrapad ontleent zijn naam aan zijn patroon van witte en zwarte stroken, dat doet denken aan een zebra. De eerste officiële voetgangersoversteekplaats met witte en zwarte strepen verscheen in het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober 1951, in Slough. De Britse minister van Verkeer Wesley Belisha was degene die de stoot gaf nadat hij begin jaren dertig was aangereden en besefte hoeveel voetgangers er jaarlijks door autoverkeer het leven lieten. De knipperbol draagt in de Engelse taal zijn naam Belisha Beacon. De vormgeving met brede witte en zwarte strepen was de uitkomst van een proef met experimentele markeringen op zo'n duizend locaties in de twee jaar ervoor.[1] Zebrapaden worden in sommige landen nog steeds gemarkeerd met een oranje knipperbol die de automobilisten bij weinig omgevingslicht attent maakt op de aanwezigheid van een voetgangersoversteekplaats. In Nederland gebeurde dit tussen 1957 en 1962.

In Nederland werden overigens al eerder voetgangersoversteekplaatsen gemarkeerd met witte en zwarte strepen, maar dan in de lengterichting, zoals onder andere te zien op een Polygoonfilm over het Centraal Station van Amsterdam uit 1949.[2]

Diagonaal oversteken

Voetgangers die bij kruisingen naar de tegenoverliggende hoek willen oversteken, dienen gebruik te maken van de aanwezige zebrapaden. Om te voorkomen dat voetgangers tweemaal moeten oversteken, zijn soms schuine oversteekplaatsen aangelegd. In Nederland gebeurde dat voor de eerste keer op 27 november 1977 in Vlaardingen, op de kruising Cronjéstraat, Veerplein, Korte Hoogstraat en Gedempte Biersloot.

'Zebrapaden' uit het Romeinse Rijk

In de oude Romeinse stad Pompeï zijn de waarschijnlijk oudste 'zebrapaden' ter wereld te bezichtigen (de 'pondera'). De Pompejanen staken hier de straat over via een aantal grote stenen. Dit zorgde ervoor dat zij zonder natte en vuile voeten de overkant konden bereiken, aangezien de straat destijds praktisch een openbaar riool en vuilstort was. De passerende karren konden precies tussen de stenen doorrijden, maar moesten stoppen voor de voetgangers.

Het idee van deze driedimensionale zebrapaden worden tegenwoordig wereldwijd herbruikt in 3D-zebrapaden waar de beschildering het naderend verkeer de optische illusie biedt dat de balken driedimensionaal zijn uitgevoerd.

Regenboogzebrapaden
Regenboogzebrapad in de P.C. Hooftstraat in Amsterdam ter gelegenheid van EuroPride, 23 juli 2016

In een reeks van steden in Nederland, België en in andere landen is een zebrapad in regenboogkleuren op de openbare weg aangebracht. Dit is geïnspireerd op de regenboogvlag en daarmee wordt aandacht gevraagd voor homoseksualiteit en de acceptatie van lgbt'ers.

Zulke regenboogpaden kunnen tijdelijk zijn aangelegd ter protest of bij gelegenheid van een lhbt-evenement zoals een Gay Pride, of in Nederland, de Roze Zaterdag, maar in andere steden kregen ze een permanente uitvoering. In Nederland zijn sinds 2013 in meer dan 30 steden en plaatsen dergelijke paden aangelegd.

In juni 2018 werd een regenboogzebrapad opgenomen in de collectie Stadsgeschiedenis van het Centraal Museum in Utrecht.[3]

Zulke oversteekplaatsen in afwijkende kleuren voldoen in Nederland in de meeste gevallen niet aan de wettelijke voorschriften voor een voetgangersoversteekplaats waarop de voetgangers voorrang hebben (zie Oversteekplaats). Voetgangers hebben mogelijk geen recht op voorrang en deze 'regenboogpaden' zorgen voor verwarring bij de weggebruikers.

Zie ook

Noten
  1. Randy Alfred, Oct. 31, 1951: We’ll Cross That Street When We Come to It, Wired.com, 31 oktober 2008.
  2. 60 jaar Amsterdam Centraal Station (1949), geupload door Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
    Vanaf oktober 1949 werd in Rotterdam geëxperimenteerd met een ‘’veiligheidszone’’ waarbij speciale oversteekplaatsen door witte lijnen werden aangegeven. Bron: De eerste veiligheidszone in gebruik genomen, Het vrije volk, 4 oktober 1949
  3. Regenboogzebrapad in collectie Centraal Museum Utrecht, 15 juni 2018
Zie de categorie Voetgangersoversteekplaatsen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.