Yoko Tsuno

Sciencefiction is een populair genre in de Belgische strip. Spirou/Robbedoes importeerde vanaf eind de jaren 30 Amerikaanse comics zoals Superman en Brick Bradford, waar geregeld sciencefiction in voorkwam.[4] De ruimtewedloop stimuleerde het vervolgens. Willy Vandersteen liet zijn stripreeks Suske en Wiske in 1948 op de maan afspelen in het album De mottenvanger. In 1950 begon Hergé met zijn stripreeks De avonturen van Kuifje met het maantweeluik: Raket naar de maan en Mannen op de maan. Vervolgens verscheen sciencefiction steeds meer in Belgische stripreeksen.[5] Zo verschenen er in Blake en Mortimer enkele sciencefictionverhalen. Ook verscheen de stripreeks Luc Orient en deze stripreeks rond 1970.[6]

Onder invloed van de Franse censuurcommissie waren vrouwelijke vormen jarenlang niet toegestaan. Ook waren de redacties en de drukkers zeer katholiek.[7] Vrouwelijke personages waren daardoor gewoonlijk onbelangrijke personages in de Belgische strip. Eind jaren 60 waren de vrouwen wat meer geëmancipeerd en de censuurcommissie was verdwenen. De hoofdredacties van de stripbladen hadden echter nog hun vooroordelen.[8]

In de jaren 50 en 60 werkte Roger Leloup voornamelijk als decortekenaar bij Jacques Martin bij zijn reeksen Alex en Lefranc. Ook assisteerde hij in die periode Francis en Hergé.[9][10]

De eerste schets van Yoko Tsuno tekende Leloup op Kerstmis 1968.[2][11] Eind de jaren 60 werkte Leloup als decortekenaar bij Jakke en Silvester van Peyo. Vervolgens schreef hij zelf een scenario voor een nieuw verhaal van Jakke en Silvester.[10][12] Hierin ontmoetten ze een Japanse vrouw genaamd Yoko, van wie de naam afkomstig was van de actrice Yoko Tani.[13] Het verhaal ging echter niet door, waarna Leloup het scenario vervolgens bewerkte tot het eerste album van een nieuwe stripreeks. Hij verving Jakke en Silvester door de personages Paul en Ben.[10][12] Vervolgens ging Leloup, op aanraden van Peyo, in 1969 met zijn verhaal Trio in het onbekende naar Spirou/Robbedoes.[2] Een Duitse uitgeverij verzocht Dupuis om een nieuwe sciencefictionserie, waarna Dupuis aankwam met Trio in het onbekende. Het duurde echter even voordat de Duitse uitgever akkoord ging, daarom verzocht Dupuis om vast enkele korte verhalen in het blad te tekenen met het minst belangrijke personage van de drie: Yoko Tsuno.[14]

Zo verschenen er in 1970 twee reeksen in Spirou/Robbedoes met sterke vrouwen in de hoofdrol: Natasja en de reeks van Leloup.[8][15] Yoko's beroep van elektrotechnische ingenieur als een vrouwelijk hoofdpersonage was ongewoon in die tijd.[8] Op aandringen van uitgever Charles Dupuis hielp Maurice Tillieux met de scenario's van de eerste korte verhalen. Tillieux achtte zijn bijdrage echter overbodig, waarna Leloup de reeks alleen verder schrijft en tekent.[10][16] Tillieux adviseerde hem wel nog de reeks humoristischer te maken zoals de andere reeksen van Spirou.[13][14] De tekenstijl van de eerste verhalen is nog enigszins karikaturaal, maar dit wijzigde zich al snel naar semi-realistisch vanaf het tweede verhaal Het helse orgel.

In de eerste korte verhalen was Yoko nog een bijfiguur, maar de jaarlijkse verkiezing veranderde alles. Tijdschrift Spirou/Robbedoes hield een jaarlijkse verkiezing waarbij de lezers konden stemmen op hun favoriete reeksen. De hoofdredactie van het blad verwachtte dat de reeks laag zou eindigen. Yoko Tsuno eindigde echter vijfde, waarop uitgever Charles Dupuis aan Leloup vroeg om de reeks verder te zetten en Yoko het hoofdpersonage te maken.[7] Het derde album, Vulcanus' smidse, was ook gebaseerd op een afgewezen scenario, maar ditmaal eentje dat Leloup schreef voor De avonturen van Kuifje.[7]

Net zoals bij Hergé doet Leloup veel onderzoek voor de decors van deze stripreeks.[2] Daarnaast zorgde het succes van de Star Wars-films in de jaren 80 voor een verhoogde interesse in sciencefictionstrips zoals deze.[17] Geleidelijk aan kwamen er naast ruimtereizen ook tijdreizen in de reeks.

Onderstaande korte verhalen, die verschenen tussen 1970 en 1973, werden in 1974 gebundeld in het vierde album Avonturen met elektronika.[24][25]

In 2007 verscheen een naamloze strip.[22]

In 1997 en 1998 verscheen een integrale reeks van 7 banden in het Frans die 21 albums bevat.[26]

Tussen 2006 en 2009 verscheen er een reeks van 8 banden in het Frans die 24 albums bevat.[26][27] Het gaat om een thematische en geen chronologische integrale reeks. Sinds 2017 wordt de serie vertaald.[28]