Westelbeers

Westelbeers behoorde oorspronkelijk tot de heerlijkheid Hilvarenbeek. Nadat in 1789 het ancien régime werd afgeschaft, ging menige kern, en ook Westelbeers, onafhankelijk van de heerlijkheid opereren. In 1803 is Westelbeers bij Middelbeers en Oostelbeers gevoegd, en tot 1997 behoorde Westelbeers tot de gemeente Oost-, West- en Middelbeers. Daarna is deze gemeente in haar geheel bij Oirschot gevoegd.

Westelbeers is een gehucht op ongeveer 20 meter boven zeeniveau, ten westen van een vennengebied, en is gelegen tussen de Spreeuwelse Heide en de Landschotse Heide. Ongeveer drie kilometer ten noordnoordoosten van Westelbeers ligt Middelbeers. Het bestaat uit een paar langgerekte groepjes huizen langs de Voldijnseweg, Broekeindseweg, Spreeuwelsedijk, de Straatsedijk en de Schepersweg. Te midden ervan bevindt zich het riviertje de Grote Beerze, met een omleidingskanaal ten westen van Middelbeers. Ten zuiden van Westelbeers ligt het Westelbeerse Broek aan dit riviertje. Het behoort tot de beheerseenheid Dal van de Groote Beerze van het Brabants Landschap.

In 2005 heeft men het dal van de Grote Beerze weer in natuurlijke staat teruggebracht. Bij de Schepersweg is een vistrap aangebracht. Het Bermpje, de Beekprik en de Kleine modderkruiper zijn vissoorten die van een dergelijke voorziening profiteren. Tijdens de werkzaamheden zijn fundamenten van een boerderij aan het licht gekomen, die van de 12e tot de 14e eeuw moet hebben bestaan.

Een enkele langgevelboerderij is tegenwoordig nog te vinden aan de Straatsedijk en de Schepersweg.

De Mariakapel aan de Kapeldijk moet al oud zijn. In 1621 werd melding gemaakt van een houten capelleken of huysken aldaer, daerinne wort gehouden memorie van Onse Lieve Vrouwe ende Sint Job, d'welck teenemael in den gront was bedorven van de rebellen van syne conincklyke maiesteyt ende daernae weder opgericht. Genoemde verwoesting vond waarschijnlijk in 1580 plaats, tijdens de Tachtigjarige Oorlog. In 1637 is het houten gebouwtje door een stenen kapelletje vervangen. Waarschijnlijk is dit gebeurd naar aanleiding van de pestepidemie, die de Beerzen zwaar trof. Toen is ook de traditie van de Beerse bedevaart naar Scherpenheuvel begonnen.

Ten westen van Westelbeers bevindt zich een grote camping. Dit is de enige voorziening, want een dorpskern, kerk, of winkels heeft Westelbeers niet.

Baarschot, Middelbeers, Netersel, Lage Mierde, Casteren

• Lijst van rijksmonumenten in Westelbeers
• Lijst van gemeentelijke monumenten in Westelbeers

	Plaatsen in de gemeente Oirschot
Dorpen: Middelbeers · Oostelbeers · Oirschot · Spoordonk · Westelbeers Buurtschappen: Boterwijk · Evenheuvel · Groene Woud · Hedel · Hoogeind · Huygevoort · Kattenberg · Kuikseind · Lieveld · Pandgat · Polsdonken · Straten · Theetuin · Tregelaar · Voorteind Noord-Brabant: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten