Vrije zaterdag
Als hoogtepunt van de arbeidersbeweging mag gelden de instelling van de vrije zaterdag, die in Nederland op 23 december 1960 werd goedgekeurd en geleidelijk werd ingevoerd. In de VS - waar hij vandaan komt - gebeurde dat al in ongeveer 1954.
De vrije zaterdag vormt het sluitstuk van het streven van de arbeidersbeweging of ook wel het socialisme om tot een duidelijk afgebakende werkweek te komen, waarbij de 40-urige werkweek en de vijfdaagse werkweek horen.
Nadat de vrije zaterdag al in enkele vormen in het bedrijfsleven was opgekomen, besloot de Centrale Commissie voor Overleg in Ambtenarenzaken, dat de vrije zaterdag en de vijfdaagse werkweek voor ambtenaren ingevoerd zullen worden. Dit besluit kreeg de goedkeuring van het toenmalige kabinet-De Quay.
Tot op dat moment gold de 48-urige werkweek, waarbij er op zaterdagmorgen werd gewerkt, meestal tussen 08.00 en 13.00 uur.
Juridisch
In wettelijke zin was de zaterdag geen verplichte werkdag meer. In de meeste cao's van na die tijd gold de zaterdag als een uitzonderlijke werkdag, waarvoor een sterke toeslag op het loon betaald diende te worden. In bedrijven waar werk op vrije dagen geen noodzaak was, werd deze dan als vergoeding ingevoerd.
Maatschappelijke gevolgen
De invoering had verregaande maatschappelijke gevolgen:
- De arbeidsmarkt, waar de vraag naar arbeidskrachten toch al groot was, kwam verder onder druk te staan omdat de meeste mensen iets minder gingen werken, wat maar deels werd opgevangen door grotere productiviteit (zoals door de opkomende automatisering).
- De consumptie steeg: er was meer tijd om te winkelen en mensen hadden meer geld te besteden. Bovendien - en misschien wel het belangrijkste - waren hun verwachtingen voor de toekomst zeer positief wat betreft de economie, dit ondanks de voortdurende Koude Oorlog. In deze tijd kreeg het consumentisme vaste contouren.
- De recreatie steeg nu de bevolking de gehele zaterdag plus de zondag desgewenst daaraan kon wijden.
Externe links
- 'Vrije zaterdag' ziet Abraham, reportage uit het NOS Journaal over vijftig jaar vrije zaterdag, 23 december 2010.