Volkhovfront

Na het succesvolle tegenoffensief rond Moskou zette Stalin generaal Kiril Meretskov onder druk om het beleg rond Leningrad te breken. Op 7 januari 1942 ging het Volkhovfront in de aanval ten zuiden van de spoorweg Mga-Kirisji. Op het moment van de aanval beschikte generaal Meretskov nog niet over voldoende eenheden en ook de voorraden waren beperkt, maar op uitdrukkelijk bevel van Stalin werd de aanval toch ingezet. Het 2de Stoottroepenleger sloeg een gat in de Duitse linie en rukte 70 kilometer op in de richting van Leningrad. Het 52e Leger en het 59e Leger moesten de flanken van het 2e Stoottroepenleger dekken. Beide legers beschikten echter over te weinig slagkracht om een doorbraak te forceren en de opening in de Duitse verdedigingslinie te verbreden. De Duitse tegenaanvallen sneden het 2e Stoottroepenleger af en omsingelden het in de moerassen van de Volkhov. Stavka stuurde generaal Vlasov per vliegtuig naar het omsingelde leger, maar ook hij kon de situatie niet redden. Na zware gevechten in het moeilijke terrein gaf het 2e Stoottroepenleger zich op 30 juni 1942 over.

Op 27 augustus 1942 ondernam het Volkhovfront een nieuwe poging om het beleg te breken. In het gebied tussen de Neva en de Volkhov was de Duitse ring rond de stad slechts 16 kilometer breed. Het terrein bestond uitsluitend uit moerassen en bossen, die erg moeilijk toegankelijk waren. Het 8e Leger brak door de Duitse verdediging en rukte op naar de Sinyavin heuvels. Deze heuvels domineerden het gebied tussen de beide rivieren. Op 29 augustus 1942 stond het 8e Leger op slechts 9 kilometers van de Neva. Ze hadden echter grote verliezen geleden en de Duitse verdedigers hielden nog steeds stand. Generaal Meretskov wierp nu het nieuwe 2e Stoottroepenleger in de strijd. Ten koste van zware verliezen konden ze de Duitsers enkele kilometers terugdrijven. Op 5 september 1941 liep de opmars vast aan de voet van de heuvels. De bevoorrading verliep erg moeilijk, want er waren nauwelijks begaanbare wegen in het gebied. Nog slechts 6 kilometer scheidde hen van de troepen van het Leningradfront, maar beide legers van het Volkhovfront hadden zware verliezen geleden en waren volledig uitgeput. Generaal Meretskov was verplicht om zijn laatste reserves in te zetten, maar deze troepen hadden nauwelijks gevechtservaring. Het Volkhovfront begon zich in te graven. Als ze het veroverde terrein konden behouden, dan was er een kans dat de voorhoede van het Leningradfront hen kon bereiken.

Op 21 september 1941 ging het Duitse 18e Leger in de tegenaanval. Langsheen het hele front kwam het tot zware gevechten en slechts op 25 september wisten de Duitse troepen een doorbraak te forceren. Een gedeelte van het 8e Leger werd omsingeld. Geleidelijk begonnen de Duitsers de pocket te vernietigen en op 15 oktober was alle terrein tussen de Neva en de Volkhov weer in hun handen.

Ondanks twee gefaalde pogingen gaf Stavka bevel om nogmaals een offensief in te zetten om het beleg op te heffen. Deze operatie werd echter grondig voorbereid door generaal Meretskov en generaal Leonid Govorov. Het opnieuw opgerichte 2e Stoottroepenleger vormde de voornaamste aanvalsmacht en het 8e Leger zou de zuidflank dekken. De aanval zou ten noorden van de Sinyavinheuvels plaatsvinden en de aanvalsrichting was zo gepland dat het Ladogameer als flankdekking kon dienen. Beide fronten kregen versterkingen van gespecialiseerde eenheden zoals genie-troepen, artillerie-regimenten en ski-brigades. Gedurende december 1942 ondergingen de nieuwe eenheden van het Volkhovfront en het Leningradfront een zware training. Nieuwe wegen werden aangelegd van het spoorwegstation Tichvin naar de Volkhov.

Op 12 januari 1943 gingen het Leningrad- en Volkhovfront in de aanval. Na een zware artilleriebarrage bestormden ze de Duitse bunkers en loopgraven. Het Volkhovfront wist de eerste verdedigingslinie te doorbreken en enkele Duitse eenheden te omsingelen, maar de Duitse soldaten hielden stand. Vooral de Kolchoze Nr 8 vormde een ware vesting bestaande uit betonnen huizen, bunkers, loopgrachten en prikkeldraad. Ongeveer 800 Duitsers hielden stand tegen een overmacht. Op de eerste dag van het offensief rukte het 2e Stoottroepenleger slechts 2 kilometer op. De volgende dagen ging de strijd onverminderd verder. Gesteund door hun luchtmacht en zware artilleriebeschietingen vorderden de Sovjets langzaam. Op 15 januari 1943 wisten ze eindelijk Kolchoze Nr 8 te veroveren. Beide fronten bevonden zich op minder dan 2 kilometer van elkaar. Het duurde echter nog drie dagen vooraleer het Leningradfront en het Volkhovfront elkaar de hand konden reiken.

Na de succesvolle doorbreking van de blokkade van Leningrad probeerden het Leningrad- en het Volkhovfront de smalle corridor te verbreden. In juli 1943 ging het 8e Leger in de aanval. Het doel was de verovering van het spoorwegknooppunt bij Mga en de verovering van de Sinjavo-heuvels. Ook hoopte Stavka dat het Duitse opperbevel door dit nieuwe offensief zijn reserves naar dit minder belangrijke deel van het front zou overbrengen. Eind september 1943 werd het offensief opgeschort, want geen van de drie doelen was bereikt.