Verenigd Koninkrijk Israël

De voornaamste informatie over het Verenigd Koninkrijk Israël komt voor in de Bijbelboeken I en II Samuel, I en II Koningen en I en II Kronieken. Volgens deze bronnen verenigde Saul de verschillende Israëlitische stammen voor het eerst onder één vlag. Na zijn dood brak er een successieoorlog uit tussen zijn zoon Isboset, die de troon van zijn vader opeiste, en zijn hofdienaar David, die door zijn eigen stam Juda tot koning werd gekozen en 7,5 jaar vanuit Hebron regeerde. Ten slotte werd Isboset vermoord en werd David koning over heel Israël. Zijn zoon Salomo volgde hem op, maar volgens I Koningen 11 was hij ontrouw aan de god Jahweh omdat hij ook andere goden vereerde. Jahweh werd jaloers en gaf hem verschillende tegenstanders, die hem delen van zijn koninkrijk zouden ontnemen. Pas onder zijn opvolger Rechabeam besloten de noordelijke tien stammen om het huis van David niet langer te erkennen en zij scheurden zich rond 930 v.Chr. los van het zuiden. Jerobeam I werd de eerste koning van het zogenaamde "Tienstammenrijk" oftewel het Koninkrijk Israël (ook wel Samaria genoemd naar de latere hoofdstad ervan). De stammen Juda en Benjamin bleven echter trouw aan Davids kleinzoon Rechabeam en zijn nakomelingen, en werden zo het "Tweestammenrijk" oftewel het Koninkrijk Juda.

Als we ons voor de historische vraag over het Verenigd Koninkrijk Israël beperken tot de periode van David (omdat alleen over hem specifieke informatie over het territorium wordt genoemd in de Hebreeuwse Bijbel), is allereerst van belang vast te stellen over welk gebied hij heerste. De Bijbelse traditie schreef hem een groot rijk toe[2] en omvatte de staten Juda en Israël, de oostelijke gebieden Edom, Ammon en Moab en het rijk Aram-Damascus inclusief de daarvan afhankelijke staatjes van de Arameeërs. Verder reikte Davids rijk van tot de Egyptische stroom Wādī l-‘Arīš in het zuiden tot Lebo-Hamat in het noorden.

Een dergelijk groot koninkrijk van David heeft nooit bestaan. Er zijn vier argumenten die tegen het bestaan pleiten: ten eerste de schatting van het aantal inwoners dat Israël rond 1000 v.Chr. kende ligt rond 55.000 voor het gezamenlijke berggebied van Samaria en Juda. Als dit aantal als basis wordt genomen om vast te stellen hoeveel soldaten voor een leger zouden kunnen worden gerekruteerd, kunnen dat er (bij een aandeel van 2,5% strijders) ongeveer 1.500 zijn geweest, waarmee het onmogelijk is een dergelijk oppervlak te veroveren en controleren. Ten tweede de grootte van de hoofdstad Jeruzalem, die rond 1000 v.Chr. een oppervlak bestreek van ongeveer 4 ha op de zuidoostheuvel (Davids stad). Dat is niet toereikend voor een administratief apparaat om een dergelijk rijk administratief te controleren en beheersen. Ten derde is er de zogenoemde "low chronology" waarbij de urbanisatie respectievelijk ijzertijd IIA in Israël 75 tot 100 jaar later begon.[3] Verder zijn nergens archeologische sporen gevonden uit de periode van David van zijn veroveringsoorlogen of aanwijzingen van een passende infrastructuur. Ten vierde het literaire beeld van de Bijbelse oorlogskroniek in 2 Samuel 8:2-14, die de veroveringen formuleert op de wijze van de herdenkingsinscripties van het Nieuw-Assyrische Rijk. Het beschrijft een ideologische koning en projecteert de grote uitbreiding van het rijk onder Jerobeam II in de vroege 8e eeuw v.Chr. naar de tijd van David.[4]