Veiligheidsonderzoek

De volgende veiligheidsonderzoeken worden uitgevoerd door de Businessunit Veiligheidsonderzoeken van de AIVD:[1]

• A+ onderzoek, voor functies bij onder meer de AIVD en het Cyber Analyse Team 5 (CAT-5).[2] Hierbij wordt hetzelfde gedaan als bij de normale A-onderzoeken, alleen wordt voor een wat bredere kring van personen naslag verricht.
• A-onderzoek, voor vertrouwensfuncties bij de rijksoverheid en bepaalde functies bij de politie. Hierbij wordt voor de betrokkene, diens partner, familieleden en medebewoners naslag verricht in registers van de AIVD, justitie en politie en worden gesprekken gevoerd met de betrokkene, door hem opgegeven personen (referenten) en personen die door de AIVD zelf worden uitgekozen (informanten). In 2015 nam de AIVD in totaal 1146 besluiten op basis van A-onderzoeken.[3]
• B-onderzoek, voor vertrouwensfuncties bij de rijksoverheid en vitale civiele bedrijven. Hierbij wordt naslag verricht voor de betrokkene en diens partner in registers van de AIVD en justitie en worden alleen gesprekken gevoerd als de naslag daar aanleiding toe geeft. In 2015 nam de AIVD 3853 besluiten op basis van eigen B-onderzoeken en 2574 besluiten op onderzoeken via de diensten die dit gemandateerd uitvoeren.[3]
• C-onderzoek, voor de lichtste categorie vertrouwensfuncties. Hierbij wordt alleen voor de betrokkene naslag verricht in registers van de AIVD en justitie en worden geen gesprekken gevoerd. In 2015 nam de AIVD 581 besluiten op basis van C-onderzoeken.[3]

De MIVD voert eveneens A, B en C-onderzoeken uit naar personen die een vertrouwensfunctie (gaan) vervullen bij het Ministerie van Defensie (waaronder de dienst zelf en de Nederlandse krijgsmacht) of bij de toeleverbedrijven die moeten voldoen aan de Algemene Beveiligingseisen voor Defensie-opdrachten (ABDO).[4] Bij het Ministerie van Defensie zijn alle militaire functies alsmede 80% van de civiele functies aangewezen als vertrouwensfuncties waarvoor een veiligheidsonderzoek vereist is.[5]

Bij de Koninklijke Marechaussee zijn alle functies aangewezen als vertrouwensfunctie en zijn er onderzoeken op D en E-niveau, waarbij voor wat betreft de naslag een E-onderzoek gelijk is aan een A-onderzoek en een D-onderzoek aan een B-onderzoek.[5] Voor de D en E-functies voert de MIVD elke 5 jaar een hernieuwd onderzoek uit, net als voor de A-functies, terwijl voor de B en C-functies elke 10 jaar een hernieuwd veiligheidsonderzoek plaatsvindt.[4]

Sinds maart 2018 is het beleid van AIVD en MIVD aangaande veiligheidsonderzoeken geüniformeerd, ter voorbereiding op het samengaan van de Businessunit Veiligheidsonderzoeken van de AIVD en het Bureau Veiligheidsonderzoeken Defensie van de MIVD in de nieuw te vormen gezamenlijke Unit Veiligheidsonderzoeken (UVO).[6]

De volgende veiligheidsonderzoeken worden onder mandaat van de AIVD door andere diensten uitgevoerd:[1]

• BL-onderzoek, voor functies in de burgerluchtvaart (vertrouwensfuncties op de Luchthaven Schiphol, op beschermde delen van regionale luchthavens en de bemanning van Nederlandse vliegtuigen). Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de Koninklijke Marechaussee onder mandaat van de AIVD. Het is vergelijkbaar met een B-onderzoek, zij het dat de betrokkene en diens partner ook in enkele politiesystemen wordt nageslagen en er geen gesprekken plaatsvinden. Worden bij dit onderzoek justitiële antecedenten aangetroffen, dan wordt het dossier overgedragen aan de AIVD.
• P-onderzoek, voor bepaalde functies bij de Nationale politie, uitgevoerd door de afdeling Veiligheid Integriteit en Klachten (VIK) van een regionale politie-eenheid onder mandaat van de AIVD. Hierbij wordt voor de betrokkene en diens partner naslag verricht in enkele registers van de politie, hetgeen voor hen en voor een kring van personen rondom hen ook wordt gedaan in registers van justitie. Bovendien is er een gesprek met de betrokkene.
• KH-onderzoek, sinds 2004 voor functies bij de Dienst van het Koninklijk Huis, uitgevoerd door de Dienst Bewaken en Beveiligen onder mandaat van de AIVD. Net als bij een P-onderzoek wordt hierbij voor de betrokkene en diens partner naslag verricht in enkele registers van de politie, hetgeen voor hen en voor een kring van personen rondom hen ook wordt gedaan in registers van justitie.

Er worden geen veiligheidsonderzoeken uitgevoerd voor rechtsprekende leden van de rechterlijke macht, leden van de Raad van State, van de Algemene Rekenkamer en de functie van nationale ombudsman.[7] Hetzelfde geldt voor politieke functies zoals leden van de Tweede Kamer, ministers en staatssecretarissen. Wel kan de AIVD op verzoek van een politieke partij resp. kabinetsformateur een screening doen waarbij naslag wordt gedaan in de eigen registers.[8]