Tsar

Tsar (Armeens: Ծար) is een archeologische plaats en inmiddels ook een gemeente dat de facto in de provincie Sjahoemian van de Republiek Artsach ligt, en de jure in het rayon Kəlbəcər van Azerbeidzjan. Het gebied ligt dicht bij de grens met Armenië.

Ծար
Tsar
Plaats in de jure Azerbeidzjan
Plaats in de facto Artsach

Situering
GewestSjahoemian
RayonKəlbəcər
Coördinaten40° 0′ NB, 45° 57′ OL
Algemeen
Inwoners (2005)56[1]
Hoogte2.100 m
Detailkaart

Locatie in Nagorno-Karabach
Foto's
Landschap nabij Tsar
Portaal    Nagorno-Karabach

Tsar ligt op een plateau ca. 2.100 m boven de zeespiegel en is omringd met steile rotswanden en hoge gebergten, die tevens de oorsprong van de rivier Tartar vormen. De gemeente Tsar heeft slechts 52 inwoners (telling 2005). Er is een middelbare school, die naar Matheos van Tsar genaamd is.

Geschiedenis

In de middeleeuwen was Tsar (naast Haterk en Gandzasar) een van de drie residentiële vestingen van het Koninkrijk Artsach en tevens een belangrijk cultureel middelpunt. Aanvankelijk was het een klein slot in de provincie Vajkunik van Artsach, dat op zijn buurt tot 387 een deelstaat van Koninkrijk Armenië was geweest.

Vanaf de 13e eeuw tot de 18e eeuw was Tsar het eigendom van de familie Dophian (behorend tot het huis van Chatsjen). Ook de omliggende domeinen van deze familie werden toen Tsar ofwel Boven-Chatsjen genoemd. De prinsen van Tsar maakten zich roemrijk in vele slagvelden tegen de Seltsjoeken en Mongolen, maar ook in bouwerij. Bekend is vooral Grigor de Goede en zijn gemalin Aspha Orbelian, de prinses van Syunik, van wie veel bouwwerken met inscripties bewaard zijn in het gebied.

In de 16e en 17e eeuw werd Tsar versterkt met stadswallen en andere bolwerken. De kerken en kloosters, talrijke kruisstenen en vorstelijke kastelen, waarmee Tsar bekendstond, zorgden voor een uniek stadsbeeld. In het begin van de 19e eeuw werd de stad vernield door Turkse invasies. De meeste Armeniërs verlieten de plaats, waar een klein aantal Koerden kwamen wonen.

In 1921 werd het gebied samen met de rest van Nagorno-Karabach aangesloten bij de Azerbeidzjaanse SSR en werd deel van het rayon Kəlbəcər. In de Sovjet-periode werd een groot deel van de archeologische plaats, vooral hoogwaardige kruisstenen, verder vernietigd. Begin 1993 werd Tsar heroverd door het Verdedigingsleger van Nagorno-Karabach.

Kerken van Tsar
  • Tsarklooster of Getamidzji Vank, gebouwd in 1301.
  • Sint Grogoris Kathedraal, geb. 1274.
  • Sint Sargis, geb. 1279.
  • Sint Astvatsatsin (Onze-Lieve-Vrouw).

Geboren in Tsar/ bekende inwoners
  • David de Dwaalgeest of David de Wonderaar, ca 1250.
  • Hovhannes van Tsar (†1583), prominente Armeense leermeester, bouwer van de kapel van Haghpat.
  • Hovhannes van Tsar (junior) (†1623), Armeense kroniekschrijver.
  • Matheos van Tsar (†1661), grondlegger van een Armeense drukkerij in Amsterdam.

Literatuur

Bronnen
  • (en) Robert H. Hewsen. "The Meliks of Eastern Armenia: A Preliminary Study." Revue des Études Arméniennes. NS: IX, 1972, pp. 255-329.
Zie de categorie Zar, Azerbaijan van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.