Theodoor Weustenraad

Theodoor (of Théodore) Weustenraad werd als oudste van 16 kinderen in 1805 te Maastricht geboren. Zijn vader was procureur van het Franse departement van de Nedermaas, waarvan Maastricht de hoofdstad was. In 1823 ging hij naar Luik om aan de Rijksuniversiteit Luik rechten en wijsbegeerte te studeren (gepromoveerd in 1827). Daarna vestigde hij zich als advocaat in Maastricht.

Net als zijn stad- en leeftijdsgenoot André van Hasselt, raakte Weustenraad in de ban van het saint-simonisme, het aan het socialisme verwante 'nieuwe christendom', dat een samenleving zou scheppen waarin voor lege voorrechten geen plaats meer was. Hij geloofde in een betere toekomst dankzij de industrie en bezong in zijn gedichten de wonderen van de techniek in Le Remorqueur (de locomotief) en Le Haut-Fourneau (de hoogoven).

Na zijn studie ontwikkelde hij anti-regeringsgezinde sympathieën. Samen met de advocaat Joseph Laurent Jaminé en enkele andere medestanders richtte hij het blad L'Éclaireur, journal politique, commercial et littéraire (1827-30) op, een "anti-Hollands" of "pro-Belgisch" tijdschrift, waarin hij de regeringspolitiek van Willem I bestreed. Kort na de Belgische Revolutie van 1830 week hij samen met enkele duizenden andere Maastrichtenaren uit naar België, aanvankelijk naar Tongeren (1831-32), later naar Luik (1832-47), nog later naar Brussel (1847-49). Waarschijnlijk was hij in Luik de oprichter van het Journal scientifique philosophique et littéraire (1835-1843). In Luik en Brussel was hij een van de vele pro-Belgische Maastrichtse intellectuelen en kunstenaars. In Brussel werkte hij onder andere mee aan de Revue Belge.'

Met zijn essays en gedichten droeg hij verder bij aan de natievorming van de jonge Belgische staat. Weustenraad ontving het IJzeren Kruis van Verdienste en was Ridder in de Leopoldsorde. Kort voor zijn overlijden publiceerde hij in 1848 een bloemlezing van zijn gedichten, Poésies lyriques. Théodore Weustenraad stierf in 1849 op 44-jarige leeftijd aan cholera.

Lou Spronck omschreef Weustenraad in 2009 als volgt:

"... een kind van de Revolutie. Hij was gegrepen door de idealen van vrijheid en gelijkheid en kende de onvrede van de romanticus die droomt van een nieuwe wereld. Zijn leermeester aan de Luikse universiteit, de Amsterdamse vrijmetselaar Johannes Kinker, scherpte zijn kritische blik. Ook schreef hij onder diens invloed enige patriottische gedichten in het Nederlands."[1]

Nog in 1830 schreef hij voor zijn Maastrichtse vrienden en medevluchters een eerste versie van een satirisch gedicht in het Maastrichts, niet bestemd voor publicatie, in de traditie van de libertijnse roman, handelend over een groep bedevaartgangers, De Percessie van Scherpenheuvel. Hoewel Weustenraad tot aan zijn dood aan deze roman bleef werken, bleef het werk onvoltooid.

De kunsthistoricus en neerlandicus Pierre Ubachs oordeelde in 2000 over dit werk: "De licht scabreuze "Persessie vaan Sjerrepenheuvel" was misschien des te verwerpelijker, omdat de dichter het waagde de geestelijkheid te hekelen om haar slechte omgangsvormen, geringe aandacht voor de uiterlijke verzorging van de eredienst en oppervlakkige preken."[2]

• (li) Lou Spronck (met een inleiding door Geert van Istendael en illustraties van Toussaint Essers) : De percessie van Sjerpenheuvel / Théodore Weustenraad, Stichting Manutius Maastricht, 1994 (derde gedrukte uitgave van dit satirisch epos).

• Grant, Elliott M., French Poetry and Modern Industry. Cambridge, 1927 (en)
• Severin, Fernand, Théodore Weustenraad (essay). Brussel, 1914 (fr)
• Spronck, Lou, Theodoor Weustenraad (1805-1849) en de ‘Percessie van Scherpenheuvel ’ (dissertatie), Maaslandse Monografieën #72. Maastricht, 2009 (nl)