Cholera

De ziekte wordt overgebracht via besmet water, dat kan door het drinken van besmet water maar ook door het eten van rauwe vis die in vervuild water heeft gezwommen of door het eten van groente die in besmet water is gewassen. Ook door contact met ontlasting of braaksel van een patiënt kan men besmet worden. Om de ziekte te voorkomen moet men hygiënisch te werk gaan, oppassen met rauw eten, onzuiver water en ijs. Binnen dertig minuten deelt de bacterie zich in het menselijke lichaam. Hierdoor wordt het menselijke immuunsysteem in de war gebracht, waardoor het niet alle indringers onschadelijk kan maken. De incubatietijd van de bacterie varieert van zes uur tot twee dagen.

In 85 procent van de gevallen verloopt de ziekte zonder symptomen. Maar als de symptomen zich wel voordoen, kan de ziekte ernstige gevolgen hebben. De eerste verschijnselen die na besmetting optreden zijn misselijkheid, braken, buikpijn en plotseling opkomende waterige diarree. Omdat er zeer veel vocht verloren gaat door deze symptomen, komt de dood door uitdroging veel voor. Na 24 uur kan een cholerapatiënt al uitgedroogd zijn. De meeste (dodelijke) slachtoffers vallen onder zuigelingen en bejaarden. Deze twee groepen zijn het kwetsbaarst omdat bij baby's het immuunsysteem nog niet voldoende is ontwikkeld en bij bejaarden dit in mindere mate functioneert.

Dat het stadium van uitdroging aangebroken is, is onder andere te zien aan een droge mond, minder traanvocht, diepliggende ogen, extreme vermoeidheid en een visachtige geur van de ontlasting. Als cholera in deze fase niet of niet afdoende behandeld wordt, kunnen levensbedreigende complicaties optreden. De uitdroging kan een shock tot gevolg hebben, tijdens een shock daalt de bloeddruk snel en ernstig, belangrijke organen krijgen daardoor onvoldoende bloed en kunnen niet meer goed werken.

Met een snelle en juiste behandeling is de kans op overlijden gering, rond de 1%. De behandeling bestaat in het eerste stadium uit het toedienen van vocht om zo uitdroging te voorkomen. Naast het toedienen van vochtoplossingen of ORS, via de mond of via een infuus als de patiënt niet in staat is om de oplossing op te drinken, kunnen er antibiotica toegediend worden.

Cholera was reeds voor de 19e eeuw bekend in India, specifiek in Bengalen. In 1817 verspreidde de ziekte zich buiten laatstgenoemd gebied. Rond 1830 bereikte de ziekte via Rusland Europa. In Nederland werd in 1832 op Scheveningen cholera geconstateerd[1]. Bij deze eerste cholera-epidemie in Nederland in 1832 en 1833 overleden 10.108 personen.[2] Hoewel in 1844 in een roman al verband was gelegd tussen cholera en besmet drinkwater,[3] werd dit verband pas in 1849 in het Essay on the Mode of Communication of Cholera door de Britse arts-wetenschapper John Snow voor het eerst in de medische wereld onderkend. In 1855 werd de tweede versie uitgegeven. Daarin staat een gedetailleerd onderzoek naar de invloed van besmet water uit een waterpomp op Broadstreet op de epidemie die in 1854 in Londen plaatsvond. Mensen die dicht bij die waterpomp woonden (en hun water dus daar haalden) raakten veel vaker besmet dan elders.

Tijdens de Industriële revolutie waren er in Engeland veel infecties van cholera. Dit had ermee te maken dat mensen onder heel slechte omstandigheden leefden, zo waren er geen waterleidingen of rioleringen en de uitwerpselen van mensen en dieren kwamen direct in beerputten terecht. Als iemand in de familie cholera kreeg was diarree een gevolg, door de diarree kwam uitdroging voort. Mocht iemand dan drinken uit de vieze tonnen of dergelijke, dan werden ze nog zieker. Pas aan het einde van de industrialisatie liet de Engelse regering waterleidingen en rioleringen aanleggen.

Amsterdams pamflet dat waarschuwt tegen de besmetting met cholera (1866)

• In de zomer van 1849 heerste er een grote cholera-epidemie in Nederland, die begon in Zaandam. In het bedelaarsgesticht te Veenhuizen alleen al waren 332 zieken, van wie er 176 overleden.[4]. In het totaal vielen dat jaar in Nederland 23.267 doden. De ziekte bereikte ook Antwerpen met meer dan 1000 doden alleen al in het Sint-Elisabethgasthuis.[5] In totaal telde België 23.027 doden[6]
• In 1866 maakte een epidemie in België 43.400 en in Nederland 21.000 slachtoffers. In de stad Amsterdam waren, ondanks de 10 jaar eerder begonnen distributie van duinwater, 1151 doden te betreuren.[7][8] In Gent, waar men nog onvoldoende maatregelen genomen had, vielen er 2.769 doden.
• Van 1881 tot 1896 maakte volgens dr. A. J. Wall de cholera-epidemie 250.000 slachtoffers in Europa en minstens 50.000 in Amerika. Cholera eiste 267.890 levens in Rusland (1892);[9] 120.000 in Spanje[10]; 90.000 in Japan en 60.000 in Perzië. In Egypte eiste cholera meer dan 58.000 levens. De uitbraak van 1892 in Hamburg, Duitsland doodde 8.600 mensen. Hoewel algemeen schuldig bevonden aan het om zich heen grijpen van de epidemie bleef het stadsbestuur grotendeels onveranderd. Dit was de laatste ernstige uitbraak van cholera in Europa.
• In 1994 was er een grote cholera-uitbraak in Rwanda. Bijna 1 miljoen vluchtelingen waren in Goma tijdens de genocide-oorlog van de FAR toen er een grote epidemie uitbrak in de stad, circa 12000 mensen overleden hieraan.[11]
• In 2008 en 2009 maakte een cholera-epidemie in Zimbabwe minstens 4.000 slachtoffers.
• In 2010 en 2011 was er een uitbraak van cholera in Haïti. Hierbij zijn circa 500.000 mensen ziek geworden en meer dan 7.000 zijn eraan overleden.
• In 2011 was er opnieuw een uitbraak van cholera in de Dominicaanse Republiek. Er waren circa 500 gasten ingevlogen voor een trouwfeest. Ze hadden onder andere kreeft te eten gekregen die besmet was met cholera die even daarvoor in Pedernales Haïti was gevangen waar in 2010 de cholera was uitgebroken.
• In 2017 is er een cholera-uitbraak in Jemen.[12]
• Na doortocht van cycloon Idai in maart 2019 brak cholera uit in Beira in Mozambique.

Cholera in kunst

• Cholera komt voor als klere in een Nederlandse verwensing: Krijg de klere. (Ook wel: Krijg de kolere.)

• Robert Koch

• RIVM over cholera
• (en) Vibrio cholerae and Asiatic Cholera

Zie de categorie Cholera van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.