Joker (Batman)

In zijn eerste optreden was de Joker al een gevaarlijke moordenaar. Hij dook op in twee verhalen in het eerste nummer van de Batman-comic, in 1940. In het tweede ervan zou hij sterven, maar de redacteur Whitney Ellsworth verhinderde dit. Hierop groeide de Joker langzaam uit tot Batmans aartsvijand. In de jaren vijftig en zestig werd echter besloten om de strips kindvriendelijker te maken, waarop de Joker meer veranderde in een speelser figuur, die meer een enorme lastpak was. Eind jaren 60 probeerde redacteur Julius Schwartz de strips nuchterder te maken, waarop voor de Joker nog maar weinig plaats was.

In de jaren ‘70 gingen de strips van Batman weer de oorspronkelijke, duistere kant op. De Joker keerde in 1973 terug als een krankzinnige, moordzuchtige man. Korte tijd kreeg hij zelfs zijn eigen comicserie.

Over het leven van de Joker voordat hij de Joker werd, bestaan veel tegenstrijdige verhalen. In Detective Comics #168 werd bijvoorbeeld onthuld dat de Joker ooit een crimineel genaamd de Red Hood was. Toen hij probeerde te ontsnappen aan Batman, viel hij in een vat met zuur. In het verhaal “The Killing Joke” was de Joker vroeger een medewerker bij een chemische fabriek, die ontslag nam om een carrière in stand-upcomedy te beginnen. Hij faalde, en moest om aan geld voor z'n hoogzwangere vrouw te komen, twee criminelen helpen in te breken bij de fabriek waar hij ooit werkte. Hier kreeg hij het ongeluk met chemisch afval. In de serie Batman Confidential was hij een gangster genaamd Jack, die door een woedende Batman werd uitgeleverd aan andere gangsters die hem uit wraak in de chemicaliën gooiden.

Een gegeven dat altijd aanwezig is in de achtergrondverhalen van de Joker is dat hij zo geworden is omdat hij in een vat met zuur gevallen is. Dit zuur bleekte zijn huid en brandde (in sommige versies) een eeuwige glimlach op het gezicht van de Joker. De glimlach is soms te wijten aan pogingen tot chirurgisch herstel van een zogenaamde "Glasgow smile" (opengesneden wangen). De Joker vertelt zelf ook voortdurend andere verhalen over zijn mysterieuze origine, en weet mogelijk zelf niet meer precies welk van deze verhalen echt gebeurd is.

Al sinds zijn eerste optreden in de Batmanstrips staat de Joker bekend als een psychopaat die veel onmenselijke misdaden op zijn geweten heeft. Hij heeft al veel personen vermoord, waaronder zijn eigen handlangers en de tweede Robin. De Joker heeft een sadistisch en excentriek gevoel voor humor, wat vaak terugkomt in zijn misdaden.

Batman en de Joker hebben al sinds hun eerste ontmoeting een obsessie voor het uitschakelen van elkaar. Ironisch genoeg hebben beiden geregeld de kans gekregen de ander om te brengen, maar het nooit zover laten komen. Dit maakt hen uniek ten opzichte van veel andere superhelden en superschurken. Enerzijds komt dit vaak vanuit de filosofie van de Joker die vindt dat hij niet zou bestaan als Batman er niet zou zijn, dat ze elkaar compleet maken. Anderzijds is het Batmans erecode om zich aan de wet te houden die hem tegenhoudt de Joker definitief te vermoorden. Het eindigt vaak met de arrestatie van de Joker, met als gevolg opsluiting in Arkham Asylum.

De Joker staat eveneens bekend als een van de meest onvoorspelbare superschurken. Daar waar veel andere superschurken regelmatig dezelfde methodes gebruiken, heeft de Joker veel verschillende gadgets tot zijn beschikking. De Joker is in de Batman-serie waarschijnlijk de slimste schurk en hij ziet zichzelf ook zo. Alhoewel de Joker veel schade aanricht is dit niet zozeer met een duidelijk doel voor ogen, veelal wil hij gewoon chaos creëren of een perverse psychologische test uitvoeren. De Joker is dan ook eerder tegen de politie omdat die nu eenmaal de orde handhaaft. Ironisch genoeg heeft de Joker een soort van sympathie voor Batman omdat hij Batman ziet als heel gelijkend aan zichzelf: ze gebruiken namelijk dezelfde wetteloze middelen om hun doel te bereiken, enkel verschilt het doel heel wat.

Bijnamen van de Joker zijn de Clown Prince of Crime, de Harlequin of Hate, en de Ace of Knaves.

Sinds de televisieserie Batman: The Animated Series heeft de Joker geregeld een vrouwelijke helper en romance, genaamd Harley Quinn. Deze werd later ook opgenomen in de strips. Joker voelt wel iets voor Harley, maar door zijn karakter ontstaat er vaak ruzie.

De Joker blijkt vaak een crimineel meesterbrein te zijn met veel verstand van chemie. Hij heeft al vele gifwapens gemaakt waarvoor hij zelf immuun is.

De Jokers vaardigheden op het gebied van vechten verschillen per strip. Sommige schrijvers zetten hem neer als een zeer bekwaam vechter die zelfs Batman aankan, terwijl anderen hem neerzetten als een fysiek zwak personage dat al met één klap kan worden uitgeschakeld.

De Joker gebruikt vaak “komische” wapens zoals vlijmscherpe speelkaarten en zuurspuitende bloemen voor zijn misdaden. Zijn bekendste wapen is het Jokergif, waardoor mensen sterven met eenzelfde starre glimlach. Dit werd geïntroduceerd in de televisieserie Batman: The Animated Series: aangezien deze serie in de eerste plaats op kinderen was gericht, kon men de Joker niet zomaar mensen laten neerschieten, of op andere bloedige manieren mensen laten ombrengen. Als oplossing hiervoor verzon men het Jokergif.

Een opvallend kenmerk is ook dat de Joker vaak lijkt om te komen tegen het einde van een verhaal (bijvoorbeeld doordat hij van een klif in zee valt) maar dat zijn lichaam nooit gevonden wordt, waarna hij later altijd weer opduikt.

• Lijst van fictieve misdadigers