Tempel van Hadrianus (Rome)

De Tempel van Hadrianus was gewijd aan de vergoddelijkte keizer Hadrianus, overleden in 138. Zijn opvolger Antoninus Pius liet de tempel in 145 bouwen op het Marsveld in Rome.

Na de val van het Romeinse Rijk raakten de vele heidense tempels in verval en werden afgebroken zodat de stenen, het marmer en de zuilen konden worden hergebruikt in nieuwe paleizen en kerken. Ook de Tempel van Hadrianus is zo grotendeels verdwenen. Omdat de resterende muur in de middeleeuwen werd gebruikt om een fort te bouwen, is een deel van de tempel bewaard gebleven. Elf zuilen en de noordoostelijke muur staan nog overeind. De Korinthische zuilen zijn gemaakt van marmer, ze zijn 15 meter hoog en hebben een diameter van 1,44 meter. De zuilen worden bekroond door een sierlijk fronton, dat door de eeuwen heen beschadigd en daarna niet erg netjes gerestaureerd is. Oorspronkelijk waren er 13 zuilen aan de beide lange zijden, en 8 aan de korte. De muur achter de zuilen is gemaakt van peperino en was ooit geheel bekleed met marmeren platen, die allemaal zijn verdwenen.

De zuilen staan op een vijf meter hoog podium, dat door het gestegen straatniveau onder de grond verdwenen is. De zuilen lijken direct op de straat te staan. Recht voor de zuilen is de grond gedeeltelijk weggegraven waardoor het podium en het oude straatniveau weer te zien zijn. De tempel was rijkelijk versierd met afbeeldingen en oorlogstrofeeën uit het hele Romeinse rijk. Een aantal van deze decoraties zijn nu te zien in musea in Rome en Napels, zoals het Capitolijns Museum.

De tempel stond vroeger in een grote rechthoekige porticus, waarvan de hoofdingang aan de Via Lata, de huidige Via del Corso, stond. De overgebleven zuilen van de tempel geven een goede indruk van de grote afmetingen van het gehele complex.

In 1695 zijn de 11 resterende zuilen opgenomen in een nieuw gebouw aan de Piazza Pietra, dat rond deze tijd ontworpen was. In het gebouw zetelde een pauselijk douanekantoor. Later is in dit pand de Romeinse aandelenbeurs gevestigd, die er nog steeds zit. De ruimten tussen de zuilen werd dichtgemaakt zoals op de tekening van Giuseppe Vasi te zien is.
In de 20e eeuw is een grote restauratie uitgevoerd waarbij de zuilen weer vrijgemaakt zijn en de grond voor de tempel is afgegraven tot het oorspronkelijke straatniveau.

• De tempel is eeuwenlang aangezien voor een andere tempel, de Tempel van Neptunus.
• Het Piazza Pietra ontleent zijn naam aan de tempel: pietra betekent steen in het Italiaans.
• In de Turkse stad Efeze stond ook een tempel ter ere van Hadrianus.

• 
  De Tempel van Hadrianus in 1615
• 
  De Tempel van Hadrianus aan het Piazza Pietra in 1750

• LacusCurtius art. Hadrianeum uit S.Platner, A Topographical Dictionary of Ancient Rome
• RomeArtLover artikel over het Piazza Pietra
• Britishtours.com 3D weergave van de Tempel van Hadrianus en het Piazza Pietra
• Unicaen.fr Maquette van de Tempel van Hadrianus

Plan van het centrale Marsveld

Thermen van Nero Stadion van Domitianus Pantheon Basilica van Neptunus Thermen van Agrippa Stagnum? Odeum van Domitianus Insulae uit de Hadriaanse tijd Magazijnen ? Magazijnen ? Magazijnen ? Saepta Iulia Diribitorium Porticus Divorum Aqua Virgo Boog van Claudius Porticus Vipsania Kazerne van de Ie cohorte van de Vigiles Iseum Tempel van Minerva Chalcidica Altaar van Mars Via Flaminia Via Flaminia Tempel van Hadrianus Tempel van Matidia Theater van Pompeius Tempels van de Largo Argentina Porticus van Minucius Zuil van Marcus Aurelius T. van M. Aurelius en Faustina (?) Boog van  M. Aurelius (?) Zuil van Antoninus Pius Ustrinum van Faustina de Oudere Ustrinum van Faustina de Jongere Via Recta Porticus en tempel van Bonus Eventus Porticus van Pompeius Arcus Novus Porticus van Meleager Porticus van de Argonauten Piazza della Rotonda Villa Publica