Tempel van Concordia

Volgens de overlevering werd de eerste Tempel van Concordia beloofd door Marcus Furius Camillus in de jaren 360 v.Chr., tijdens een langdurig conflict tussen de patriciërs en de plebejers. De Romeinse adel had jarenlang de macht alleen in handen gehad, wat leidde tot grote onvrede onder de burgerij. Na invoering van de Leges Liciniae Sextiae was er een einde gekomen aan de onrust. Deze wet zorgde voor een evenwichtiger verdeling van de politieke macht. Als symbool van de hernieuwde eendracht tussen adel en burgerij werd vervolgens de Tempel van Concordia opgericht. Het is niet zeker of de tempel destijds echt gebouwd is, mogelijk is deze geschiedenis later verzonnen. In het betonnen fundament van de latere tempel zijn wel hergebruikte stenen van een 4e-eeuws gebouw aangetroffen.
Het is wel bekend dat in 304 v.Chr. de aedilis Gnaeus Flavius op deze locatie een bronzen schrijn voor Concordia oprichtte, de zogenaamde Aedicula Concordiae.

In 121 v.Chr. brak er een grote volksopstand uit onder leiding van Gaius Gracchus, die opkwam voor de rechten van het gewone volk. Lucius Opimius was de consul van dat jaar en kreeg van de senaat de opdracht een einde te maken aan de onrust. Dit deed Opimius voortvarend, hij verzamelde een klein leger en sloeg de opstand bloedig neer. Gaius Gracchus en zijn directe medestanders waren onder de slachtoffers. Hierna stelde de consul een tribunaal in, dat nog eens 3.000 vermeende aanhangers van Gracchus ter dood veroordeelde. Toen de orde in de stad was hersteld, (her)bouwde Opimius de Tempel van de Eendracht op het terrein aan de voet van de Capitolijn.[1] Hiermee vierde Opimius de overwinning van de aristocratie op het plebs en deze arrogante daad zette kwaad bloed bij de bevolking.

De cella van de Tempel van Concordia was groter dan de ruimte in de curia en werd daarom regelmatig gebruikt voor grote bijeenkomsten van de senaat, met name wanneer er werd vergaderd over situaties van onrust onder het volk. In de tempel kwamen ook de Fratres Arvales bijeen. De tempel van Lucius Opimius was een van de eerste tempels om uit de nieuw gewonnen Romeinse Travertijn te worden opgetrokken.[2] Uit de weinige overblijfselen van deze tempel blijkt dat het gebouw in de Korinthische orde was opgetrokken.

De tempel van Opimius werd in 9 v.Chr. door brand verwoest, mogelijk nadat de bliksem was ingeslagen.

Een sestertius met op de voorzijde de tempel van Concordia, geslagen onder Tiberius (36/37 n.Chr.).

Ter ere van zijn triomftocht in 7 v.Chr., liet de latere keizer Tiberius de Tempel van Concordia geheel herbouwen. Hij financierde dit met de oorlogsbuit van zijn Germaanse veldtocht in 8 v.Chr. De tempel werd pas in 12 n.Chr. ingewijd in naam van Tiberius en zijn overleden broer Drusus. Vanaf deze tijd werd in de tempel Concordia Augusta vereerd, wat stond voor de "door Augustus verkregen eendracht in het Romeinse Rijk", de "Eendracht binnen de keizerlijke familie" of de "Verheven eendracht".

Tiberius maakte een museum van de tempel door er vele belangrijke Griekse kunstwerken in te plaatsen.[3] Hij liet een marmeren standbeeld van de godin Hestia overbrengen van het eiland Paros, dat bekendstond om zijn vaardige beeldhouwers. Verder stonden er standbeelden van Euphranor, Niceratus, Baton en Piston en hingen er paneelschilderijen van Nicias, Theodorus en Zeuxis. Augustus schonk de tempel vier uitzonderlijke olifanten gemaakt van obsidiaan. Enkele decennia later schonk Flavia Domitilla, de dochter van keizer Vespasianus, een bijzondere zegelring die volgens de overlevering had toebehoord aan Polycrates van Samos. De tiran had zijn ring in zee geworpen, maar deze keerde enkele dagen later op wonderbaarlijke wijze bij hem terug in de maag van een gevangen vis.

De tempel is zeker tot het eind van de oudheid blijven staan en waarschijnlijk in de 8e eeuw ten tijde van Paus Adrianus I ingestort.