Plutarchus

	Plutarchus
	Afb. Plutarchus, 17e eeuw
	Persoonsgegevens
Naam	Ploutarchos, Πλούταρχος
Geboren	ca. 46
Overleden	ca. 120
Land	Griekenland
Beroep	historicus en filosoof
	Oriënterende gegevens
Tijdperk	oude Griekenland
Stroming	Eclecticisme
	Belangrijkste werken
1e en 2e eeuw	Moralia
late 1e eeuw	Parallelle Levens
Portaal	Filosofie

Ploutarchos, Oudgrieks: Πλούταρχος, of Plutarchus, Romeinse naam: L. Mestrius Plutarchus, was een belangrijke historicus en filosoof uit de tijd van het oude Griekenland. Hij leefde van omstreeks 46 tot minstens 120 n.Chr., zijn precieze datum van overlijden is niet bekend.

Fantasieportret van Plutarchus uit de vertaling van diens Parallelle Levens uit 1565.

Plutarchus werd geboren in een vooraanstaande familie uit Chaironeia in Boeotië. Hij ging naar Athene, waar hij een brede filosofische opleiding genoot. Hij sloot zich bij de Akademeia van Plato aan, maar als filosoof behoorde hij eerder tot de eclectici. In zijn latere traktaten zou hij zich vooral tegen de epicuristen, maar ook tegen de stoïcijnen afzetten.

Hij kreeg later verschillende hoge onderscheidingen: onder meer het ereburgerschap van Athene, en het priesterschap van Apollon te Delphi. Hij was een gefortuneerd man, maakte grote reizen en heeft onder meer Alexandrië en Azië bezocht. Als afgevaardigde van Athene bezocht hij verschillende malen Rome, waar hij in contact kwam met de hoogste kringen. Hij dankte zijn Romeinse naam aan zijn vriend Lucius Mestrius Florus, die bevriend was met keizer Vespasianus. Ook Quintus Sosius Senecio, aan wie hij zijn "Parallelle levens" zou opdragen, was een vriend van hem. Deze was driemaal consul en een veldheer van Trajanus in de Dacische Oorlogen. Zo verwierf hij de gunst van Trajanus en Hadrianus, die hem belangrijke functies toevertrouwden. Plutarchus was enige tijd procurator van de provincie Achaea.

Werken

Moralia, 1531

Hij is de auteur van een omvangrijk literair oeuvre, waarvan het grootste deel bewaard bleef. Hierin leren wij Plutarchus kennen als een belezen man met een brede belangstelling. Als historicus was hij niet zo kritisch ingesteld, maar hij was zich bewust van zijn beperkingen. Reeds in de Romeinse keizertijd was Plutarchus een graag gelezen auteur. Hier volgt een overzicht van zijn werk.

Ethika - Oudgrieks Ἠθικὰ, Latijn Moralia, is een verzameling diverse populair-filosofische essays over onder andere godsdienst, pedagogiek, literatuur en ethiek.
Parallelle Levens - Grieks Βίοι Παράλληλοι, Latijn Vitae Parallelae, is een serie biografieën van beroemdheden uit de Griekse en Romeinse geschiedenis, die telkens in paren van personen worden behandeld, van wie het leven op elkaar lijkt: bijvoorbeeld Cicero en Demosthenes, Caesar en Alexander de Grote. Plutarchus heeft een bijzondere voorliefde voor anekdoten en pittige details uit het privé-leven van zijn personages, die de lezer waarschijnlijk vaak met een korreltje zout moet nemen. Hij blijft in het parallellisme wel eerlijk en verwringt nergens de feiten om de levens toch te doen overeenstemmen.

Vertalingen

Er zijn de volgende Nederlandse websites met vertalingen door JJ Hartman van teksten van Plutarchus, die in 1912 in Leiden zijn uitgegeven:

De juiste gemoedsstemming. vertaling van De tranquillitate animi
De latenter vivendo. een verhandeling tegen het epicurisme
De amore. De liefde, fragment ontleend aan Stobaeus
De anima. fragment ontleend aan Stobaeus
Een verhandeling over 'Hoe te luisteren'. vertaling van De recta ratione audiendi

en nog:

Het leven van Sertorius, 1969. onderdeel van Parallelle Levens, vertaling door FLG Stenten
(en) Plutarch on LacusCurtius. Engelse vertaling van ongeveer 40% van de Moralia, deels daarvan met de Griekse tekst
(en) Pompey. uit Parallelle Levens, Engelse vertaling door J Dryden (1631-1700)

Zie de categorie Plutarch van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Meer bronnen die bij deze auteur horen, zijn te vinden op de pagina Plutarchus op Wikisource.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.