Suryoyo

Het Nederlandse woord "Syrisch" wordt gebruikt voor twee verschillende begrippen. Het ene, het – christelijk-Aramese - geestelijk erfgoed dat verder reikt dan het land Syrië, én het andere, alles dat met het land Syrië te maken heeft.[3] Het Nederlandse woord Syrisch heeft zowel betrekking op alle inwoners van Syrië als op de Syrisch-Aramese christenen. De Arameeërs die zich bekeerden tot het christendom begonnen vanaf de 5e eeuw de Griekse term Syros over te nemen. Hiermee deden ze afstand van de Aramese benaming die hen in verband bracht met de "heidense" gebruiken van hun voorouders.

Waar het woord "Suryoyo" precies van is afgeleid is niet met zekerheid te zeggen. In kronieken van historici als Josephus Flavius en Michaël de Grote staat het woord synoniem met de term "Arameeërs".[4]

Na het concilie van Efeze in 431 splitste een deel van die kerk zich af van het patriarchaat van Antiochië en uit dit schisma ontstond de Oost-Syrische of "Nestoriaanse" kerk. Na het concilie van Chalcedon in 451 leidde een tweede schisma tussen de West-Syrische kerk en de Byzantijnse christenheid tot de vorming van de Syrisch-Orthodoxe Kerk van Antiochië.

Van de vierde tot de zevende eeuw kenden de Syrische kerkgemeenschappen een bloeiperiode. Er was grote literaire productiviteit en er werd aan missiewerk gedaan.

Vanaf de zevende eeuw nam het tijdperk van de islamisering en de arabisering een aanvang. Door hun vertalingen uit het Syrisch en/of het Grieks in het Arabisch brachten de Syrische christenen - als leermeesters van de moslims - de wetenschappelijke wereld van de Grieken dichter bij de Arabieren. Zo waren het de Syrische christenen die wetenschappelijke vooruitgang van de islamitische wereld mogelijk maakten. Iets dergelijks gebeurde in Alexandrië waar de nieuwe islamitische heersers de Koptische christenen opdracht gaven de gigantische schatten van de oude bibliotheken te vertalen. Toch leed de christengemeenschap sterk onder de vervolging door de islam en onder de minachting en de benadeling die de christenen ten deel vielen onder de islamitische regimes. Soms kwamen gruwelijke geweldplegingen voor, in andere tijdsperiodes waren de moslimleiders verdraagzamer.

Eind veertiende, begin vijftiende eeuw waren de christenen in het Nabije Oosten slachtoffer van Timoer Lenk.

In de negentiende eeuw troffen westerse missionarissen de Suryoyo-gemeenschap geïsoleerd aan. De clerus en het volk bleken nu, in vergelijking met het intussen ontwikkelde Westen, ongeschoold en de infrastructuur was quasi onbestaande.

De genocide op de Armeense christenen in Oost-Turkije (vanaf 1915) bleef niet beperkt tot deze groep: ook de Suryoye leden hieronder, 70% van de bevolking werd op een systematische wijze uitgemoord in de regio Tur Abdin. Velen ontvluchtten Turkije en vestigden zich in omringende landen als Syrië, Irak en Libanon. De zegel van de Syrisch Orthodoxe Patriarch werd verplaatst van Mardin naar Damascus.

De Suryoye zijn een overwegend christelijk volk en behoren tot een van de volgende oosterse kerken:

• de Syrisch-Orthodoxe Kerk van Antiochië
• de Syrisch-Katholieke Kerk (met Kerk van Rome verbonden)
• de Syrisch Maronitische Kerk (met Kerk van Rome verbonden)
• de Oost-Syrische Kerk (Nestorianen)
• de Chaldeeuwse Kerk (met Kerk van Rome verbonden)
• de Melkitische Grieks-Katholieke Kerk (met Kerk van Rome verbonden)

In Nederland gaat het om 11 Syrisch-Orthodoxe parochies en één klooster, daarnaast is er ook één parochie van de Syrisch-Katholieke kerk in Nederland gevestigd.

De taal die tegenwoordig door de Suryoye wordt gesproken is het Syrisch. Het Syrisch is de vorm van het Aramees, zoals dat in het begin van de christelijke jaartelling, werd gesproken in Edessa (het huidige Şanlıurfa, Turkije). Jezus sprak het Aramees. De Suryoye spreken echter een dialect hiervan, namelijk het Turoyo.

Het is de liturgische taal van onder andere de Syrisch-Orthodoxe Kerk van Antiochië, de Nestoriaanse Oost-Syrische Kerk, de Maronitisch-Katholieke Kerk, en de geünieerde Syrisch-Katholieke Kerk.

De Suryoye hebben officieel geen land maar hebben zich in de twintigste eeuw verspreid over de hele wereld. Velen zijn de afgelopen eeuw geëmigreerd. Vluchtelingen hebben zich gevestigd in Europa (met name Zweden, Duitsland, Nederland, België, Zwitserland, Oostenrijk en Frankrijk), Noord-Amerika, Nieuw-Zeeland, Libanon, Armenië, Georgië, het zuiden van Rusland, Israël, Azerbeidzjan en Jordanië.

In Nederland gaat het om ongeveer 30.000 Suryoye, van wie de integratie goed verloopt.[5][6] Het overgrote deel woont in Twente, maar ook wonen er Suryoye in Amsterdam en omstreken.