Strijdlied

Een strijdlied is een lied dat oproept tot strijd of strijdvaardigheid, vaak gebruikmakend van oorlogs- en martelaarspoëzie. Zijn toonzetting maakt het geschikt voor samenzang of mars. Het is bedoeld om de groepsidentiteit en –samenhang te bevestigen, te verstevigen of af te zetten ten aanzien van andere groeperingen en komt als dusdanig voor in alle tijden en samenlevingen. Ook geuzenliederen, spot- en protestliederen worden tot de strijdliederen gerekend.

Naast verzets- en emancipatiebewegingen, gebruiken ook gevestigde regimes het strijdlied om de nationale samenhang te bewaren. Veel nationale hymnes zijn strijdliederen, zoals de Marseillaise, het Wilhelmus en de Brabançonne. Bekend is ook het Horst Wessellied, destijds het partijlied van de NSDAP.

Tot in de jaren 60 van de 20e eeuw speelden strijdliederen een belangrijke en zichtbare rol in de Vlaamse Beweging. Veel Vlaamse toondichters componeerden strijdliederen die via scholen, jeugd- en culturele bewegingen en zangmanifestaties doordrongen tot in alle lagen van de bevolking. Naast kleinkunst en andere volksliederen programmeert het Vlaams Nationaal Zangfeest nog elk jaar een aantal Vlaamse strijdliederen voor de samenzang.

Strijdliederen vinden we terug in de psalmen en religieuze stromingen, waaronder de evangelische kerken en de rooms-katholieke kerk, maakten er gebruik van. "Ten kamp voor God" is onderdeel van de tekst van het strijdlied van de KSA (Kerels der Noordzee). Veel strijdliederen van de Vlaamse jeugdbewegingen en van de Vlaamse Beweging hadden ook katholieke strijdpunten in hun teksten.

Supporters van sportverenigingen uiten hun clubaanhang door het zingen van clubliederen, doorgaans zijn dit strijdliederen. In het algemeen maken veel verenigingen, zoals studentenverenigingen, gebruik van een strijdlied om de samenhorigheid te bevorderen.

Strijdliederen zijn ook liederen van de anarchistische, communistische of socialistische arbeidersbeweging. Vooral in de eerste helft van de twintigste eeuw vervulden zij een belangrijke functie bij het opluisteren van demonstraties en massamanifestaties. Ook daarna zijn strijdliederen ingezet in een breed scala van maatschappelijke actie; van de beweging tegen kernenergie tot die tegen de neutronenbom.

Strijdliederen maken onderdeel uit van strijdcultuur.