Standbeeld van Lamoraal van Egmont

In 1814 begon het Zottegemse gemeentebestuur een campagne om een standbeeld van Egmont op te richten op de Markt. Tien jaar later, in 1824, werd het voetstuk opgericht. Op het Gentse 'Salon' van de Société Royale des Beaux-Arts et de Littérature van 1820 stelde beeldhouwer Jan-Robert Calloigne een gipsmodel voor het standbeeld van Egmont tentoon. De Zottegemse rederijkerskamer De Suyghelingen van Polus schreef in 1835 een dichtwedstrijd uit in het thema 'De dood van Egmont', waarbij prijswinnaar Prudens van Duyse een emotionele oproep deed om een standbeeld te plaatsen (dit goud - diene tot offrande, als hier 's Lands lieveling in 't marmren beeld eens rijst [...] Hier, dicht by Egmonts graf [...] Zo wordt hy schoonst vereerd). Bij de inhuldiging van de Egmontcrypte in 1857 deden burgemeesterszoon Eugène Van Damme en Prudens van Duyse opnieuw een oproep. In 1862 werd een beschermcomité opgericht en kon de stad het gipsen model van Calloigne kopen. Het duurde door politiek getouwtrek nog tot 1872 voor er subsidies werden gegeven en het beeld van Egmont in gietijzer werd gegoten door Edmond Zégut in de Usines de Tusey (Meuse). Op 14 april 1872 werd het op de Markt ingehuldigd. Op de sokkel staat te lezen: Lamoraal Graaf van Egmont, Heere van Sottegem, Prins van Gaver, Gouverneur van Vlaanderen en van Artesië, overwinnaar te Sint-Quintin 1557 en te Grevelingen 1558, onthoofd te Brussel den 5 juni 1568.

Omdat men rond het Egmontjaar 1968 dacht dat het gietijzeren standbeeld op de Markt doorgeroest was, werd het vervangen door een bronzen exemplaar van de Brusselse 'Compagnie des Bronzes d'Art' dat op 31 januari werd gegoten [1]. Op 9 juni 1968 werd het bronzen standbeeld plechtig onthuld. Het oude gietijzeren beeld bleek nog herstelbaar en verhuisde naar het Egmontpark voor het Egmontkasteel.

In de jaren 1990 ontstond het idee om ook in het Nederlandse Egmond aan den Hoef een standbeeld op te richten voor Egmont. In 1997 werd door bronsgieter Dirk De Groeve uit Hansbeke een bronzen kopie gemaakt van het beeld dat op de Markt te Zottegem staat. Deze kopie werd geplaatst aan de slotgracht van het voormalige Kasteel Egmond in Egmond aan den Hoef. Het beeld werd op 11 oktober 1997 plechtig onthuld door de Spaanse ambassadeur in Nederland. Op de sokkel staat te lezen: Lamoraal Graaf van Egmont 1522-1568, bedijker van de Egmondermeer 1565. De 'Stichting Standbeeld Lamoraal van Egmont' bood uit dankbaarheid aan de stad Zottegem een afgietsel aan van de handschoen van het standbeeld. Het bleek namelijk dat Egmont op de Zottegemse Markt een handschoen miste.

• 
  Calloignes Egmontbeeld op het 'Salon' van Gent in 1820
• 
  Egmontbeeld op de Markt in Zottegem (oude prentbriefkaart)
• 
  Egmontbeeld op de Markt in Zottegem (brons)
• 
  Egmontbeeld in het Egmontpark voor het Egmontkasteel in Zottegem (gietijzer)
• 
  Egmontbeeld in de slotgracht in Egmond aan den Hoef (brons)

Op 5 juni 2018 werd gelijktijdig aan het standbeeld op de Zottegemse Markt en aan het standbeeld in Egmond aan den Hoef een officiële herdenkingsplechtigheid gehouden met kranslegging om de 450ste verjaardag van de onthoofding van Egmont te herdenken.[2]

Zie de categorie Egmont statue by Jan-Robert Calloigne van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.