Springkomkommer
De springkomkommer, spuitkomkommer of ezelskomkommer (Ecballium elaterium, synoniem: Momordica elaterium) is een plant uit de komkommerfamilie (Cucurbitaceae). De soort groeit in Zuid-Europa langs de mediterrane kust en in West- en Centraal-Azië.
| Springkomkommer | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Onrijpe vrucht | ||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| soort | ||||||||||||||||||
| Ecballium elaterium (L.) A.Rich. (1824) | ||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  | ||||||||||||||||||
Springkomkommer op  | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
De kruipende plant kan tot 60 cm hoog worden en groeit in wegbermen, akkerland en spoorwegbermen. Het dikke blad is grofgetand en aan de onderzijde wit behaard. De springkomkommer is eenhuizig. De gele bloemen zijn klokvormig en eenslachtig. De springkomkommer heeft een opmerkelijke manier van voortplanten (autochorie genoemd), hij maakt een stof aan die water aantrekt. Zo komt hij onder veel spanning te staan tot zo'n 6 bar. Zodra iets de vrucht aanraakt, breekt de vruchtsteel af en valt de vrucht van de plant, terwijl tegelijkertijd een opening op de afbreekplaats ontstaat en net als bij een champagnefles de inhoud wegspuit met tachtig pitten ingebed in slijmerig, groen, vloeibaar vruchtvlees.
Bijbel
In sommige bronnen wordt aangegeven dat de kolokwint die op enkele plaatsen in de Bijbel genoemd wordt (o.a. in 2 Koningen 4:38-41) de springkomkommer is. Dit klopt echter niet. De kolokwint is de Citrullus colocynthis, een plant die tot dezelfde familie behoort, maar met heel andere vruchten.
Gebruik
Vooral de vruchten zijn giftig en worden alleen voor medicinale doeleinden gebruikt. Vergiftigingsverschijnselen zijn waterige buikloop, verzwakte polsslag, stuipen, bewegingloosheid en afkoeling van het lichaam met een mogelijk snelle dood. De vrucht smaakt bitter en bevat cucurbitacine B, dat ontstekingsremmend werkt. Ook bevat de vrucht het giftige glucoside elaterine, dat huidirritatie kan geven.
Namen in andere talen
- Deens: Æselagurk, Springagurk
- Duits: Spritzgurke, Eselsgurke, Echte Springgurke
- Engels: Squirting cucumber
- Frans: Concombre d'âne, Momordique sauvage, Concombre sauvage
- Italiaans: Schizzetto, Elaterio, Cocomero asinino, Momordica selvatica
- Portugees: Pepino-de-S.Gregório, Pepino-selvagem
- Spaans: Pepino amargo, Pepino de lagarto, Pepinillo del diablo, Calabacilla amarga