Société Céramique

Société Céramique (1863-1958) was een Nederlandse aardewerkfabriek gevestigd in Maastricht. De naam van het bedrijf leeft nog voort in de wijk Céramique (Maastrichts: de Sjèrremik), die na de sloop van de meeste fabrieksgebouwen is aangelegd op het voormalige industrieterrein, en tevens in het Centre Céramique, dat een grote collectie Maastrichts aardewerk herbergt.

Drukdecor-afdeling van de Société Céramique (uit: Eigen Haard, 1887)

Geschiedenis
Het Céramique-terrein in 1970 met o.a. villa Jaunez, Bordenhal en Wiebengahallen

Het bedrijf kwam voort uit de in 1851 opgerichte aardewerkfabriek Clermont en Chainaye, opgericht door Jérôme François Chainaye samen met zijn zoon Charles en zijn schoonzoon Wynand Nicolaas Clermont die in 1829 was getrouwd met zijn dochter Adèle Elisabeth. Jérôme Chainaye was alleen als financier bij de aardewerkfabriek betrokken. Bij zijn overlijden verkeerde de fabriek door de recessie van 1857 aan de rand van een faillissement. In 1859 werd de fabriek overgenomen door Guillaume Lambert. Deze zette het bedrijf voort onder de naam Société pour la fabrication des faiences en produits céramiques de toute espèce sous la raison sociale Guillaume Lambert & Cie. In 1863 werd de fabrieksnaam gewijzigd in Société Céramique.

De fabriek had rond 1860 zo'n 200 arbeiders, rond 1890 waren er dat 750.[1] Begin 20e eeuw breidde het bedrijf sterk uit. In 1912 werd de ingenieur-constructeur Jan Wiebenga aangetrokken om op het zuidelijk deel van het fabrieksterrein een complex moderne fabriekshallen te ontwerpen. Van het grote complex, gebouwd in de stijl van het nieuwe bouwen met een betonskelet en schaaldaken, resteert slechts een klein deel. In 1929 volgde opnieuw een grote uitbreiding.

In 1958 fuseerde het bedrijf met de voornaamste Maastrichtse concurrent, de N.V. De Sphinx v/h Petrus Regout & Co.. Het fusiebedrijf heette aanvankelijk N.V. Sphinx-Céramique, vanaf 1960 N.V. Koninklijke Sphinx. Vanaf dat moment werd de productie van aardewerk geleidelijk verplaatst van de linker Maasoever naar het terrein aan de Boschstraat. In 2010 beëindigde Koninklijke Sphinx haar activiteiten in Maastricht. Op het fabrieksterrein in Wyck waren nog enige jaren de filterzakjesfabriek Filtropa en de kaarsenfabriek Randwyck gevestigd.[1] In 1987 werd het voormalige terrein van de Société Céramique verkocht aan de gemeente, waarna het gebied werd herbestemd tot de prestigieuze woon- en werklocatie Céramique. Slechts enkele industriële monumenten bleven bewaard: een deel van de fabrieksmuur, de villa van fabrieksdirecteur Jaunez, de Wiebengahal en de Bordenhal (thuisbasis van Toneelgroep Maastricht).

  • Fabrieksmuur
  • Directeursvilla Jaunez
  • Bordenhal
  • Wiebengahal

Producten
Reclamebordje voor De Familie Kakelbont (1932). Collectie Bonnefantenmuseum in Maastricht.
Dekschaal van het servies De Familie Kakelbont (1936). Collectie Bonnefantenmuseum in Maastricht.

Société Céramique produceerde vooral huishoudelijk gebruiksaardewerk en sieraardewerk. De volgende serviesonderdelen zijn in de loop der tijden bij het bedrijf geproduceerd: diepe, platte en ontbijtborden, soepkoppen met schotels, soepterrines, opdienschalen, dekschalen, aspergeschalen, broodschalen, dienbladen, slabakken, slacouverts, kaasplanken (zeldzaam), kaasstolpen, vleesschaaltjes, botervloten, jampotjes met deksel, puddingvormen, eierdopjes, zoutvaatjes, bekers, kop en schotels, mocca kop en schotels (zeldzaam), theepotten, koffiepotten, melkkannen, suikerpotten, dessertbordjes, gebakstellen, bonbonschaaltjes, koektrommels, theelichtjes en asbakken (met reclame).

In 1924 werd De Familie Kakelbont, een kinderservies uitgebracht. De afbeeldingen waren van Nelly Bodenheim en de versjes van Lizzy Ansingh.[2] In 1936 werd dit servies opnieuw uitgebracht.

De fabriek heeft ook veel lampetstellen geproduceerd. Een lampetstel was een badkamerset voor de wastafel en bestond uit een waskom, waterkan, zeep- en kammenbakje, soms ook met een po. Er zijn honderden verschillende lampetstellen gemaakt door de fabriek, in veel verschillende vormen en motieven. De vorm van het stel staat vaak onder op de kan of de schaal, in reliëf. Enkele voorbeelden van lampetstelmodellen zijn: Utrecht, Leiden, 's-Gravenhage en Amstel.

Decors
Beeldmerk Société Céramique aangevuld met decornaam

Enkele decornamen die gebruikt werden door de Société Céramique zijn:

  • Bali
  • Beatrix (zwart, blauw, rood, groen, zwart met goudrandjes).
  • Boerenhoeve (zwart, blauw, rood, veelkleurig), werd ook door Sphinx gebruikt.
  • British Castles (blauw, rood).
  • Butterfly (blauw; productvoorstellen voor zwart en rood nooit op de markt gebracht).
  • Peacock (zwart, blauw, rood, groen).
  • Haan (blauw, veelkleurig).
  • Japon (roodbruine rand, decor op witte achtergrond)
  • Visscher (donkerblauw), voor wandborden.
  • Teadrinker (zwart, blauw, rood).
  • Landschap (zwart, blauw, rood), bestaande uit zomer- en winterlandschap.
  • Old England (blauw, rood), werd ook door Sphinx gebruikt.
  • Braambes (veelkleurig), voor dienbladen en onderzetters.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden bloemdecors gebruikt zonder decornaam en zonder stempel.

  • Lampetstellen, ca 1900
  • Jubileumbord 1913
  • Heilig Hartbeeldje, 1916
  • Tegeltableau, 1920?

Zie ook
Zie de categorie Société Céramique van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.