Sivapithecus

Op grond van de tanden wordt vermoed dat Sivapithecus vooral vruchten gegeten heeft.

Sivapithecus zou van vergelijkbare grootte als de moderne Chimpansee geweest kunnen zijn, echter het gezicht lijkt meer op dat van een orang-oetan.

In 1982 publiceerde David Pilbeam een belangrijke vondst bestaande uit een groot deel van het gezicht en kaak van een Sivapithecus. Deze resten toonden sterke gelijkenis met schedels van orang-oetans, wat de theorie dat Sivapithecus gerelateerd was aan deze moderne mensapen ondersteunde.

Tot op heden zijn drie soorten beschreven. Sivapithecus indicus is gedateerd op 12,5 - 10,5 Ma oud. S. sivalensis leefde van 9,5 tot 8,5 Ma geleden en in 1988 werd een derde, duidelijk grotere soort beschreven onder de naam S. parvada. Deze soort zou ongeveer 10 Ma geleden geleefd hebben.

Over het aantal soorten bestaat onenigheid. Verschillende vondsten van S. sivalensis en S. indicus werden vaak tot dezelfde soort gerekend. Vondsten uit Turkije die Sivapithecus meteai genoemd werden, zijn later in een eigen geslacht, Ankarapithecus, geplaatst. Verder wordt Ramapithecus door de meeste specialisten tot Sivapithecus gerekend (zie onder).

Een naaste verwant van Sivapithecus zou de uitgestorven reuzenprimaat Gigantopithecus kunnen zijn. Dat zou betekenen dat ook dit geslacht een nauwe verwantschap met de orang-oetan heeft.

In het gebied van Siwalik zijn eerdere vondsten die werden toegeschreven aan Ramapithecus later geclassificeerd als Sivapithecus. Aanvankelijk werd Ramapithecus beschouwd als een voorouder van de moderne mens, echter hier is men later op teruggekomen. De meeste paleoantropologen beschouwen de naam Ramapithecus thans als een synoniem van Sivapithecus.

De eerste incomplete exemplaren van Ramapithecus werden in 1932 in het westelijke deel van Nepal gevonden aan de oever van de Tenau rivier. De ontdekker (F. Edward Lewis) beschreef zijn vondst als Ramapithecus brevirostris en was van mening dat de kaak meer menselijke eigenschappen bezat dan andere op dat ogenblik aan fossiele apen toegeschreven exemplaren. In de zestiger jaren van de twintigste eeuw was men van mening dat de splitsing tussen aap en mens 15 miljoen jaar geleden had plaatsgevonden. Echter, biochemisch onderzoek ontkrachtte later deze mening. Hieruit bleek dat de splitsing tussen mensapen en de mens ongeveer vijf miljoen jaar geleden had plaatsgevonden.

In 1975 and 1976 toonden nieuwe vondsten van meer complete exemplaren van Ramapithecus aan dat deze soort minder menselijk was dan daarvoor was aangenomen. Er bleek meer verwantschap met Sivapithecus te bestaan, waardoor men ertoe kwam beide in hetzelfde geslacht te plaatsen. Omdat de naam Sivapithecus ouder is dan Ramapithecus kreeg de eerste naam prioriteit, waardoor de laatste een synoniem van de eerste is geworden.

Het wordt ook waarschijnlijk geacht dat Sivapithecus (leidend tot de orang-oetan) zich al van de tak had afgescheiden die naar de chimpansee, de gorilla en de mens leidt.

• Tekening van Sivapithecus indicus
• Foto van de Sivapithecus-schedel uit 1982 ("GSP 15000")