Sandwich (gerecht)
De sandwich is een dubbele boterham van brood, vaak schuin doorgesneden, of een broodje met één of meer verschillende soorten beleg.
Volgens de krant The Washington Post had de commerciële omzet van sandwiches in de VS in 2003 een waarde van $ 105 miljard, met een jaarlijkse groei van 6%.
Geschiedenis
De sandwich is genoemd naar John Montagu, die de vierde graaf van Sandwich was. Hij was een echte Engelse aristocraat van de 18e eeuw. Het lijkt onwaarschijnlijk dat hij dit eten bedacht heeft. Er werd beweerd dat Graaf Sandwich een hartstochtelijk kaartspeler was en zo in zijn spel opging dat zijn kok zich zorgen maakte om zijn gezondheid. Deze kok bedacht de sandwich, dunne rijkelijk belegde boterhammetjes die op het tafeltje naast de speeltafel werden neergezet. Zo kon de graaf gewoon doorgaan met zijn spel terwijl hij zijn voedsel binnenkreeg.[1]
De naam van het graafschap Sandwich komt van het dorp Sandwich in Zuidoost-Engeland. De naam is afgeleid van Sandwicæ wat letterlijk ‘zandige haven’ of ‘zandig handelscentrum’ betekent.
Omschrijving en gebruik
De sandwich is een uitvinding van de Engelse keuken. Het is een brood-eet-variant, die bestaat 2 sneden brood (1 snee = 0,5 boterham) met één of meer lagen beleg, zoals plakjes vlees (rosbief, ham), kaas, sla en saus.
In de meeste landen bestaat een sandwich normaliter uit twee boterhammen met beleg. In Scandinavië heeft een sandwich echter slechts één plakje brood met beleg. Sandwiches hoeven niet altijd uit boterhammen te bestaan. Een sandwich met tortilla, rollen, broodjes en focaccia wordt ook gewoon sandwich genoemd. De sandwich is vaak diagonaal gesneden, nadat het belegd is. Ook de hamburger is een variant op de sandwich.
Tegenwoordig zijn sommige soorten sandwich veel te dik belegd om in de hand te houden. Hierbij verlaat men het oorspronkelijke doel van een sandwich. De moderne sandwich moet vaak gegeten worden met behulp van bestek of twee handen en een wijdgeopende mond. In sommige landen wordt men zelfs geacht een sandwich met bestek te eten wil men fatsoenlijk overkomen.
De sandwich is nu een veel gebruikt voedsel bij de picknick of als proviand voor een reis of gewoon als belegde boterham voor school en werk.
Club sandwich
De club-sandwich is de grotere versie van het bescheiden dubbele sneetje met beleg. Het is een stapeling van drie licht geroosterde witte boterhammen (bij voorkeur van het vierkante 'casino'-formaat). De sandwich is opgebouwd uit: de onderste beboterde geroosterde boterham, belegd met een blaadje sla met daarop wat licht gerookte kipfilet en wat mayonaise, daarop de tweede beboterde boterham met knapperig gebakken bacon-slierten in een julienne van kropsla en tomaat, dan de derde beboterde boterham met daarop een in twee helften gesneden hardgekookt ei op een julienne van kropsla, tomaat en komkommer, rijkelijk overgoten met mayonaise, met eventueel nog een plakje ham daaroverheen en daarop de laatste boterham. Daarna wordt de sandwich diagonaal verticaal doorgesneden. De boterham-parten worden meestal doorstoken met prikkers, om het geheel bij het serveren niet te laten omvallen.
Verspreiding
Ook India kent de sandwich. De sandwich in India is meestal vegetarisch. Alleen voor de toeristen en buitenlanders wordt een sandwich weleens met vlees belegd. De meest gangbare sandwich is de ‘groentesandwich’.
In het Verenigd Koninkrijk, vooral in het noorden van Engeland, staat sandwich informeel bekend als ‘butties’, verwijzend naar butter (boter). Dit geldt in het bijzonder wanneer de sandwich wordt belegd met gekookte eieren en boter. Andere vormen van ‘buttie’ gebruiken andere ingediënten en sauzen. Een sandwich die belegd is met aardappel (in de VS wordt het French Fries genoemd) staat bekend als een ‘chip buttie’, aardappel boter. In Schotland wordt sandwich ‘pieces’ genoemd. Het Australische slang, platte taal, voor sandwich is ‘sanger’. Bij een echte 'afternoon tea', een soort namiddag-maaltijd met thee, -een typisch Brits fenomeen- mogen naast de scones, uiteraard de cucumber-sandwiches niet ontbreken.
In Groot-Brittannië kent men zelfs een ‘British Sandwich Week’. Deze activiteit wordt georganiseerd door de Britse Sandwich Association die de Britse sandwichindustrie vertegenwoordigt. De British Sandwich Week begint jaarlijks op de tweede zondag van mei.
Figuurlijke betekenis
Het woord sandwich wordt in figuurlijke zin ook gebruikt om een situatie te beschrijven waarbij men klem zit tussen twee andere zaken, naar analogie van de "sandwichman" (iemand die met reclameborden op borst en rug op straat loopt). Ook in de seksuele praktijk heeft het een aparte betekenis.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Sandwich op Wikimedia Commons. |