Samisch

Samisch (Sámegiella) (ook Saami of Sami) is de verzamelnaam voor de talen die door de Samen in het noorden en midden van Noorwegen en Zweden, het noorden van Finland en het noordwesten van Rusland (het Kola-schiereiland) worden gesproken.

Samisch (Sámegiella)
Gesproken inNoorwegen, Zweden, Finland, Rusland (Kola-schiereiland)
Sprekersca. 20.000
Taalfamilie
AlfabetLatijns, Cyrillisch
Officiële status
Officieel in
officiële minderheidstaal in een gedeelte van Noorwegen, Zweden en Finland
TaalorganisatieSamisk språkråd (Noorwegen)
Taalcodes
ISO 639-1-
ISO 639-2smi
ISO 639-3-
Portaal    Taal

De benaming Laps wordt door de sprekers zelf als denigrerend opgevat en is vrijwel geheel uit het hedendaagse taalgebruik van Scandinaviërs en uit de vaktaal van taalkundigen verdwenen.

Samisch is een officieel erkende minderheidstaal in Noorwegen (onder andere in de gemeentes Kautokeino, Karasjok, Kåfjord, Nesseby, Sør-Varanger en Tana), in Finland (Enontekiö, Inari, Sodankylä en Utsjoki) en in Zweden (onder andere in Arjeplog, Gällivare, Jokkmokk en Kiruna). Het Samisch komt er voor bij de openbare omroepen (NRK Sápmi [1] in Noorwegen, SVT Sápmi [2] in Zweden, YLE Sápmi [3] in Finland), op bewegwijzering, op plaatsnaamborden en in officiële plaatsnamen [4].

Het Samisch behoort tot de Finoegrische talen. Om politiek-culturele redenen wordt het vaak als één taal behandeld, maar taalkundig gezien gaat het om verschillende talen of taalvarianten die niet allemaal onderling verstaanbaar zijn. Er zijn 11 varianten van het Samisch; zes daarvan zijn levende talen met een eigen schrift:

De twee talen (Akkala-Samisch en Kemi-Samisch) zijn uitgestorven.

1. Zuid-Samisch. 2. Ume-Samisch. 3. Pite-Samisch. 4. Lule-Samisch. 5. Noord-Samisch. 6. Skolt-Samisch. 7. Inari-Samisch. 8. Kildin-Samisch. 9. Ter-Samisch.

Schrift

De meeste Samische talen gebruiken het Latijnse alfabet, uitgebreid met extra letters:

Noord-Samisch:Áá Čč Đđ Ŋŋ Šš Ŧŧ Žž
Inari-Samisch:Áá Ââ Ää Čč Đđ Šš Žž
Skolt-Samisch:Áá Ââ Čč Ʒʒ Ǯǯ Đđ Ǧǧ Ǥǥ Ǩǩ Ŋŋ Õõ Šš Žž Åå Ää
Lule-Samisch (Zweden):Áá Åå Ńń Ää
Lule-Samisch (Noorwegen):Áá Åå Ńń Ææ
Zuid-Samisch (Zweden):Ää Öö Åå
Zuid-Samisch (Noorwegen):Ææ Øø Åå

Het Kildin-Samisch gebruikt een uitgebreide versie van het cyrillische alfabet: Аа Ӓӓ Бб Вв Гг Дд Ее Ёё Жж Зз Ии Йй Ӣӣ Кк Лл Ӆӆ Мм Ӎӎ Нн Ӊӊ Ӈӈ Оо Пп Рр Ҏҏ Сс Тт Уу Фф Хх Цц Чч Шш Щщ Ъъ Ыы Ьь Ҍҍ Ээ Ӭӭ Юю Яя Јј Ѣѣ.

Afbeeldingen

Literatuur
  • Sammallahti, Pekka (1998). The Saami Languages: an introduction. Kárášjohka.
Zie de Samische uitgave van Wikipedia.
Zie de categorie Samisch van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
  1. NRK Sápmi
  2. SVT Sápmi
  3. YLE Sápmi
  4. Statens Vegvesen
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.